Εμπιστοσύνη του γονέα = φτερά

Θέλω να πετάξω. Βλέπω τον ουρανό μπροστά. Βλέπω τις δυνατότητές μου.

P. Lemaître

Φοβάμαι όμως λιγάκι. Θα τα καταφέρω;

Σε κοιτάω. Βλέπω ότι πιστεύεις ότι μπορώ.

Μπορώ.

Πέφτω, είσαι εδώ.

Προσπαθώ ξανά.

Τα κατάφερα.

Χαμογελάς.

Ήξερες ότι θα τα καταφέρω (και γι΄αυτό τα κατάφερα)

---------------------------------------------

“Η εμπιστοσύνη και η ελευθερία συμβαδίζουν. Όταν υπάρχει εμπιστοσύνη, ο γονέας δίνει ελευθερία, χώρο, αυτονομία στο παιδί του ανάλογα με την ηλικία και τις ικανότητές του.

Μπορεί να πετάξει...

Αντίθετα, ένα παιδί που παρακολουθείται συνεχώς, ελέγχεται, χάνει την εμπιστοσύνη στους γονείς του και στον εαυτό του.”

Catherine Gueguen, παιδίατρος & συγγραφέας

Τι κάνουμε όταν ξεπερνάει τις κόκκινες μας γραμμές;

Έχουμε όλοι κόκκινες γραμμές...

Την ώρα που το παιδί ξεπερνάει την κόκκινή μας γραμμή, θα έρθει ο θυμός αυτόματα και αυτό δεν ελέγχεται, δεν μπορούμε πρακτικά να δουλέψουμε πάνω σε αυτό.

Αυτό που μπορούμε να κάνουμε όμως είναι να δουλέψουμε τις σκέψεις μας.

Αν σκεφτούμε : ''το παιδί με κοροϊδεύει, με κάνει ότι θέλει, το κάνει επίτηδες΄΄, τότε οι αντιδράσεις μας θα είναι υπερβολικές και όχι βοηθητικές.

Αν επιλέγουμε να σκεφτούμε: ''το παιδί έχει έναν εγκέφαλο μη ολοκληρωμένο και με χρειάζεται αυτή τη στιγμή, δεν το κάνει επίτηδες΄΄ ή ΄΄έχει κρασάρει επειδή κουράστηκε τώρα΄΄ κτλ...

...τότε θα μπορούμε να κρατάμε τον έλεγχο της κατάστασης.

...τότε θα είμαστε ΓΟΝΕΑΣ με όλη την ομορφιά και την υπευθυνότητα που κουβαλάει αυτή η λέξη.

Δεν θα καταφέρουμε κάθε φορά. Κάποιες φορές θα φωνάξουμε και δεν θα ανταποκριθούμε όπως θα θέλαμε... Σε όλους μας συμβαίνει αυτό και είναι απόλυτα φυσιολογικό.

Αλλά θα είμαστε συνειδητοποιημένοι και θα τα καταφέρουμε καλύτερα την επόμενη φορά.

-------------------------------------

Μία δική μου ιστορία: https://www.positiveparents.gr/blog/peirazei-ean-kapoies-fores-den-eimai-thetikos-goneas

Από που να ξεκινήσεις: Τα 6 top άρθρα του blog που βοήθησαν περισσότερο

Επειδή μπορεί να μην ξέρεις από που να ξεκινήσεις τη διαδρομή σου ως θετικός γονέας, σκέφτηκα να συγκεντρώσω παρακάτω τα 6 top άρθρα που βοήθησαν περισσότερο / διαβάστηκαν περισσότερο από τους γονείς του blog εδώ και 2,5 χρόνια. 

• 1. Για τον θυμό

---->  Τι θέλω να κάνετε όταν θυμώνω Μπαμπά /Μαμά (για να με βοηθήσετε να μεγαλώσω…)

• 2. Για το ελεύθερο παιχνίδι και το πρόγραμμα του παιδιού

----> Μήπως ξέχασες να με αφήσεις να παίξω Μαμά / Μπαμπά;

• 3. Για τη δύναμη της ενσυναίσθησης

----> Το μαγικό εργαλείο της ενσυναίσθησης όταν το παιδί μας θυμώνει

• 4. Για τις τιμωρίες

----> Δεν θα σου κάνω τη χάρη να σε τιμωρήσω!

• 5. Για τις κρίσεις και τη στάση μας ως γονείς

----> Πως μπορείς να με βοηθήσεις όταν ''κρασάρω'' Μαμά / Μπαμπά

• 6. Για το παιδί μέσα μας

----> Γιατί ''φεύγει το χέρι'' ή φωνάζουμε όταν είμαστε εκτός εαυτού (ενώ δεν θέλουμε!)

• 
  Eύχομαι να σε βοηθήσουν και περιμένω τα σχόλιά σου!

Γιατί δεν έχει νόημα να φωνάζεις Μαμά / Μπαμπά

Όταν κάποιος μου φωνάζει ακούγεται ένας συναγερμός στο κεφάλι μου.

Δεν ακούω τίποτα. Δεν το κάνω επίτηδες. Είναι βιολογικό, είναι θέμα επιβίωσης. Η αμυγδαλή μου ενεργοποιείται, παίρνει τον πλήρη έλεγχο.

Η αντίδραση μου είναι αντανακλαστική.

Ή θα φύγω σε άλλο χώρο.

Ή θα παλέψω και θα φωνάξω και εγώ.

Ή θα παγώσω και θα είμαι σαν παράλυτο.

Και στις 3 περιπτώσεις, κάνω ότι μου λέει ο εγκέφαλος μου να κάνω για να προστατευτώ από μία απειλή και δεν μπορώ να ακούω τι λες φωνάζοντας.

Κερδίζει η επιβίωση και χάνεται η επικοινωνία.

''Έλα πήγαινε παίξε με το κοριτσάκι.'' Γιατί έχουμε τόσο άγχος να γίνει κοινωνικό το παιδί μας;

«Έλα πήγαινε παίξε με το κοριτσάκι.

Δεν θα πας να παίξεις με την φίλη σου;

Κοιτά, στενοχωριέται, άντε πήγαινε.

Γιατί δεν πας;»

Έχουμε τόσο άγχος να γίνει κοινωνικό το παιδί μας που κάποιες φορές, όταν είναι μικρό, δεν το αφήνουμε καν να προλάβει να καταλάβει τι σημαίνει φίλος.

Το κάθε συνομήλικο του παιδιού δεν είναι φίλος του. Εμείς όταν πάμε σινεμά, γινόμαστε φίλοι με τον διπλανό μας;

Όπως λέει η Φιλιοζά, « Η επιθυμία μας να διασκεδάσει το παιδί μας μας τυφλώνει. Γιατί να περιμένουμε από το παιδί μας να πιάνει φιλίες με όλα τα παιδιά που βρίσκονται κοντά του; Αν θέλουμε να κάνει αληθινούς φίλους, ας μην το μπερδέψουμε σχετικά με το τι σημαίνει φίλος;»

Η φιλία μαθαίνεται. Και στα 6-7 αποκτά μεγάλη σημασία στην ζωή του παιδιού.

«Η φιλια είναι πηγή ευτυχίας και αυτοπεποίθησης. Αλλα δεν είναι αυτόματη. Καλλιεργείται και προστατεύεται» συνοψίζει η Φιλιοζα.

Εικόνες από το πολυ χρήσιμο workbook- σημειωματάριο για την φιλία της Ιζαμπέλ Φιλιοζά, αναγράφει από 5 έως 12 ετών, θα έλεγα από 6,5 ετών γιατί βοηθάει να διαβάζει λίγο το παιδί.

https://mikk.ro/Cr76

Τι να κάνουμε όταν στενοχωριέται το παιδί μας;

Τι να κάνουμε όταν στενοχωριέται το παιδί μας;

Δεν είναι εύκολο να βλέπουμε το παιδί μας να κλαίει…

Για να το βοηθήσουμε πραγματικά εμείς ως ενήλικες πρέπει να είμαστε σταθεροί έτσι ώστε να μπορεί να βιώσει το συναίσθημα της στενοχώριας και να το αφήσει να φύγει.

Για παράδειγμα, τι μπορούμε να κάνουμε αν το παιδί κλαίει το κατοικίδιο του που έφυγε;

Δεν βοηθάει :

• να του αποσπάσουμε την προσοχή με κάτι άλλο ή

• να του αγοράσουμε άλλο ή

• να θέλουμε να σταματήσει να κλαίει ώστε να μην το βλέπουμε λυπημένο…

Μπορούμε να το συνοδεύσουμε και να το διδάξουμε να δεχτεί τα συναισθήματά του.

Μπορούμε να οργανώσουμε μια κηδεία για το κατοικίδιο. Το παιδί μπορεί να σχεδιάσει μια ζωγραφιά, να μαζέψει λουλούδια.

Αυτό το βήμα θα επιτρέψει στο παιδί να χτίσει την ικανότητά του να ρυθμίζει τη θλίψη του, να αισθάνεται ότι έχει το δικαίωμα να αγαπά και ότι έχει το δικαίωμα να είναι λυπημένος.

Ως ενήλικας, δεν θα έπρεπε το συναίσθημα του παιδιού να μας πάρει μαζί του αλλά να παραμένουμε σταθεροί διατηρώντας παράλληλα στενή και συναισθηματική επαφή μαζί του.

Στη συνέχεια, το παιδί θα μπορεί να απελευθερώσει το συναίσθημα του, ειδικά με το κλάμα αν είναι λυπημένο, στη συνέχεια να ανακτήσει μια κατάσταση ηρεμίας και έτσι να απελευθερωθεί.

Αν του ζητήσετε να σταματήσει να κλαίει, το παιδί θα κρατήσει τα δάκρυα μέσα του.

Το να συνοδεύουμε το παιδί μέσα από αυτό το συναίσθημα είναι θεραπευτικό.

Προτείνω εδώ ένα βιβλίο που μας άρεσε για το θέμα της απώλειας και του πένθους. Η εικόνα είναι από το βιβλίο.

Για ηλικίες 4-10 : Ο κήπος του Eβαν

Βρες το για παράδειγμα εδώ: https://mikk.ro/CsRA

Θέλω να είμαι το λιμάνι σου... για να μπορείς μια μέρα να ζήσεις τη δική σου ζωή...

Θέλω να είμαι το λιμάνι σου.

Το μέρος όπου θα μπορείς να καταφεύγεις όταν τα πράγματα δεν θα πάνε τόσο καλά.

Το μέρος όπου θα μπορείς να εκφράζεις όλα τα συναισθήματά σου.

Το μέρος όπου θα νιώθεις ασφάλεια, σιγουριά, εμπιστοσύνη.

Το μέρος όπου θα είσαι πάντα αποδεκτό.

Γιατί ξέρω ότι αν είμαι εγώ το λιμάνι σου, θα μπορείς μία μέρα να λύσεις το σχοινί και να ζήσεις τη δική σου ζωή.

Αλλιώς μια ζωή θα ψάχνεις ένα λιμάνι, ένα άτομο, μία κατάσταση, ένα μέρος που θα σου δώσει αυτό που δεν σου έδωσα εγώ, o γονέας σου.

----------------------------

Ένα κειμενάκι εμπνευσμένο από την θεωρία της προσκόλλησης του Bowlby και το απόφθεγμα του Gordon Neufeld : ''Τα παιδιά έχουν ανάγκη να εμπιστεύονται και να εξαρτώνται από εκείνους που είναι υπεύθυνα για αυτά.''

Eικόνα: lesimages2renata

Mην ανησυχείς που τα παιδιά δεν σε ακούν ποτέ. Ανησύχησε που σε κοιτάνε πάντα...

Με κοιτάς και ας μη με βλέπεις, το ξέρω.

Αν είμαι καλά ή όχι, η διάθεσή μου, τη νιώθεις.

Ο τρόπος που εκφράζω τα συναισθήματά μου, το θυμό μου αλλά και τη χαρά μου.

Ο τρόπος που κινούμαι.

Ο τρόπος που μιλάω στους άλλους αλλά και στον εαυτό μου.

O τρόπος που κοιτάω τον ίδιο μου τον εαυτό.

Τι κάνω στον ελεύθερο μου χρόνο.

Πώς απαντάω στο τηλέφωνο.

Πώς τρώω.

Με σκανάρεις…

Δεν υπάρχει κάτι που κάνω και να μην έχει επηρεάσει και εσένα…

... άθελα μου μερικές φορές…

Είμαι το σημείο αναφοράς σου…

Μπορεί να σου λέω ότι θέλω από συμβουλές, γνωρίζω ότι αυτό που με βλέπεις να κάνω κάθε μέρα σε ‘’καθορίζει’’, σε επηρεάζει.

Μπορώ να σου λέω να πεις ‘’ευχαριστώ’’ … αλλά αν δεν το λέω κι εγώ, δεν θα έχει και πολλή σημασία…

Μπορώ να σου λέω να μαζεύεις το δωμάτιο σου… αλλά αν το δικό μου δεν είναι μαζεμένο, δεν θα έχει μεγάλο αντίκτυπο.

Αυτό που κάνω κάθε μέρα είναι αυτό που μετράει… και όχι αυτό που λέω…

Αν θέλω κάτι να σου μάθω, πρέπει να το μάθω πρώτα εγώ.

---------------------------

Ένα κειμενάκι που γεννήθηκε από το ρητό:

''Mην ανησυχείς που τα παιδιά δεν σε ακούν ποτέ. Ανησύχησε που σε κοιτάνε πάντα.'' του Robert Fulghum.

Image art projects for kids

Η μη βίαιη επικοινωνία σε 4 μαθήματα ζωής από τον M. Rosenberg

Ο Μ. Rosenberg είναι αυτός που ξεκίνησε να μιλήσει για την γλώσσα της καρδιάς, την μη βίαιη επικοινωνία…

H καμηλοπάρδαλη είναι το σύμβολό της γιατί είναι το ζώο με την μεγαλύτερη καρδιά.

Τα βίντεο που ακολουθούν είναι μαθήματα ζωής, απόσπασμα από ένα σεμινάριο του.

Το παγκόσμιο best seller μεταφράστηκε σε 35 γλώσσες και πουλήθησε σε πάνω από 3 εκατομμύρια αντίτυπα.

Μεταφράστηκε και στα ελληνικά.

Μπορείτε να δείτε περισσότερα εδώ https://www.nonviolentcommunication.com/

‘‘Aκούγοντας τα παιδιά μας, ακούμε επίσης τις παιδικές μας ηλικίες’’

Θέλω να είμαι δίπλα σου, να σε ακούω. Πολλές φορές όμως δυσκολεύομαι.

Προχτές έπεσες και σου είπα : ΄ Έλα τώρα, πως κάνεις έτσι, δεν είναι τίποτα!’’ Και έκλαψες περισσότερο.

Δεν μπόρεσα να ακούσω το πόνο σου, την θλίψη σου, να της αφήσω χώρο.

Μου φώναξες: ‘‘Άσε με!΄΄

Σαν ηλεκτροσοκ μου ακούστηκε.

Αυτό θέλω σκέφτηκα; Αν είχα πέσει εγώ; Θα ήθελα να μου πουν ότι δεν είναι τίποτα;

Και ξαφνικά θυμήθηκα ότι έχω πέσει και γω σαν παιδί. Πολλές φορές. Και κανείς δεν με άκουσε. Κανείς δεν άκουσε τον πόνο μου. Μου λέγανε όλοι ότι δεν είναι τίποτα οπότε στο τέλος το πίστεψα. Ή μάλλον κατάπια τον πόνο μου.

Τότε κατάλαβα ότι πρέπει να ακούσω το μικρό παιδί μέσα μου που έχει πέσει για να μπορώ να ακούσω και σένα.

Έσκυψα, έκατσα δίπλα σου:

- ‘’Πονάει πολύ ε;’’

- ‘’Ναι! Πάρα πολύ.’’

Σε πήρα αγκαλιά, ή με πήρες εσύ. Δεν ξέρω ποιο παιδί πήρε το άλλο αγκαλιά τελικά.

Νιώσαμε πάντως και οι δύο καλύτερα. 

Μία μικρή ιστορία που γεννήθηκε από το απόφθευμα του Jacques Salome ''Aκούγοντας τα παιδιά μας, ακούμε επίσης τις παιδικές μας ηλικίες’’

Για να διαβάσεις κάτι άλλο για το εσωτερικό μας παιδί δες αυτό: https://www.positiveparents.gr/blog/esoteriko-paidi

Όχι στις διορθώσεις, ναι στην ενθάρρυνση

« Μια διόρθωση ακόμα και όταν διατυπώνεται με μπόλικα ‘παρακαλώ’ και ´ευχαριστώ´, εξακολουθεί να είναι μια επίθεση σην αξία και την ικανότητα κάποιου.

«Παρακαλώ μην το αγγίζεις αυτό». «Παρακαλώ κάτσε φρόνιμα». «Μην ενοχλείς τα άλλα κορίτσια. Ευχαριστώ». «Δεν το έκανες καλά.». «Μην κάθεσαι εκεί». «Δεν επιτρέπεται να φας και δεύτερο μπισκότο». «Μη, μη, μη!».

Όλες αυτές οι επιπλήξεις και οι διορθώσεις έχουν αρνητικό περιεχόμενο.

Σπάνια πρότρεπουν τον άλλον να φερθεί καλύτερα. Αν μη τη άλλο κάνει το άτομο που τις δέχεται να νιώσει άχρηστο και του στέλνουν το μήνυμα ότι η συνέχεια της προσπάθειας είναι άσκοπη. Οι επιπλήξεις δεν αρέσουν σε κανέναν. Η συνήθης αντίδραση είναι η παραίτηση και η μνησικακία. (...)

Είναι πολύ εύκολο να επιπλήττεις και πολυ δύσκολο να ενθαρρύνεις γιατί αυτή είναι η μητρική μας γλώσσα. Μερικές φορες έχουμε ακούσει τόσα πολλά μη στην παιδική μας ηλικία που η επίπληξη ξεφεύγει αυθόρμητα από τα ενήλικα χείλη μας. Θα πρέπει να μάθουμε μια νέα γλώσσα, τη γλώσσα της ενθάρρυνσης - και αυτή τη γλώσσα θα μάθουν και τα παιδιά μας, που θα ενθαρρύνουν αργότερα τους άλλους.(...)

1. Αρχίστε εντοπίζοντας τα πιο μικρά πραγματάκια που το παιδί κάνει σωστά (...).

2. Περιγράψτε τα συγκεκριμένα χαρακτηριστικά της καλής ή σωστής πράξης του παιδιού. Πχ: «μου άρεσε που μοιράστηκες το τελευταίο κομμάτι κέικ με την αδελφή σου» (...)

Συχνά νομίζουμε ότι η λεκτική αναγνώριση του καλού είναι περιττή, ότι οι άνθρωποι ξέρουν ποτέ έκαναν κατι σωστά. Όμως τα περισσότερα παιδιά και ενήλικες δεν το ξέρουν.

Τα περισσότερα καλά λόγια για κάποιον ακούγονται στην κηδεία του.»

Απόσπασμα από το βιβλίο της Judy Arnall «Πειθαρχία χωρίς τιμωρία.»

Πώς μπορώ να βοηθήσω το παιδί μου στην Μετάβαση του από το Νηπιαγωγείο στο ‘‘Μεγάλο Σχολείο’’

Γράφει η Eλίνα Κεπενού, ψυχολόγος, ψυχοθεραπεύτρια & επιστημονική συνεργάτιδα του Blog (@elinakepenou).

Στο άρθρο αυτό η Ελίνα μας βοηθά να κατανοήσουμε την σημασία της μετάβασης από το νηπιαγωγείο στο δημοτικό, πώς γίνεται η προσαρμογή και τι μπορούμε να κάνουμε ως γονείς για να βοηθήσουμε τα παιδιά μας.

---

Η μετάβαση των παιδιών  από το νηπιαγωγείο στο ‘‘Μεγάλο Σχολείο’’ θεωρείται μια από τις κρισιμότερες μεταβάσεις  της παιδικής ηλικίας. Η περίοδος αυτή σηματοδοτεί ιδιαίτερα έντονες αλλαγές τόσο στην καθημερινότητα  του παιδιού όσο και στο οικογενειακό και κοινωνικό του περιβάλλον. 

Στην καθημερινότητα του ο άνθρωπος χρησιμοποιεί την έννοια της μετάβασης με κυριολεκτική σημασία για να δηλώσει «την μετακίνηση από ένα τόπο σε άλλο», ενώ στη μεταφορική σημασία δηλώνει « την εξελικτική που οδηγεί από μία κατάσταση σε άλλη>>. Βασικό χαρακτηριστικό κάθε μετάβασης είναι η αίσθηση αλλαγής μαζί με τα συναισθήματα και τις σκέψεις που τη συνοδεύουν.

Πιο συγκεκριμένα, οι αλλαγές στην περίοδο αυτή μετάβασης του παιδιού από το νηπιαγωγείο στο δημοτικό συμπεριλαμβάνουν:

• αύξηση του αριθμού των μαθητών μέσα στην τάξη

• μεγαλύτερο χρονικό διάστημα διαμονής των μαθητών μέσα στην τάξη

• αλλαγές στον τύπο και το βαθμό εμπλοκής των γονέων

• αύξηση προσδοκιών για ατομική εργασία

• λιγότερη ατομική βοήθεια

• διαφορετικό περιεχόμενο προγράμματος

• διαφοροποίηση του τρόπου διδασκαλίας του εκπαιδευτικού

Τι μπορεί να βιώσει το παιδί στην προσαρμογή;

Αυτή η αλλαγή που συμβαίνει στη ζωή του παιδιού, με την σειρά της ενεργοποιεί τον μηχανισμό της προσαρμογής, σκοπός του οποίου είναι να ξεπεραστούν τα εμπόδια και να προσαρμοστεί πια το παιδί στις καινούργιες καταστάσεις.

Πολλά από τα συμπτώματα που εμφανίζονται σε αυτό το στάδιο προσαρμογής, έχουν ομαδοποιεί ως εξής:

·        Πολυφαγία ή ιδιοτροπία στο φαγητό

·        Απροσεξία, αφηρημάδα

·        Δειλία ή υπερβολική και άκριτη υπακοή

·        Αιτιάσεις για σωματικές ενοχλήσεις (κεφάλι, κοιλιά κλπ.)

·        Ονυχοφαγία, διάφορα τικ

·        Ντροπαλότητα, συστολή

·        Υπερβολικές ανησυχίες, έμμονες ιδέες

·        Διασπαστικές συμπεριφορές στην τάξη

·        Έκδηλο άγχος, ευαισθησία, παλινδρομήσεις (π.χ. βραδινή ενούρηση)

·        Αδυναμία να  αποχωριστούν τα παιδιά τους γονείς   και να μπουν στην τάξη.

Παρά  τις δυσκολίες όμως που έχουν να διαχειριστούν και να αντιμετωπίσουν,  δεν χρειάζεται να χαρακτηρίσουμε αυτές τις συμπεριφορές τις οποίες τυχόν εμφανίσουν κάποια παιδιά, ως «παθολογικές», καθώς όπως δείχνουν οι έρευνες 80% των παιδιών ενδέχεται να εμφανίσουν κάποια από αυτά τα συμπτώματα και μετά από λίγο καιρό εξασθενούν και εξαφανίζονται.

Επίσης αυτές οι δυσκολίες δεν σχετίζονται με κάποια υποτιθέμενη "αδυναμία ή ψυχική ευαλωτότητα" των παιδιών.

Ο τρόπος και ο χρόνος προσαρμογής διαφοροποιείται ανάλογα με την προσωπικότητα, τον χαρακτήρα, τις ανάγκες του κάθε παιδιού

Πώς μπορώ να βοηθήσω το παιδί μου στη μετάβαση από το νηπιαγωγείο στο δημοτικό;

Αφουγκράζομαι τους φόβους και τις αγωνίες του παιδιού μου, οι οποίες συχνά εκδηλώνονται και με μη λεκτικό τρόπο (π.χ. ανορεξία, διαταραχές στον ύπνο, ψυχοσωματικές εκδηλώσεις, προβλήματα συμπεριφορά)

1. Με αφορμή μια ζωγραφιά, ένα παραμύθι ή  ένα σχόλιο από έναν συγγενή συζητώ μαζί του, προκαλώ ερωτήματα, το αφήνω να εκφράσει τις ανησυχίες και τις απορίες του, δεν τις υποτιμώ και δε γελώ μαζί τους όσο «κουτές» ή  αστείες κι αν μου φαίνονται.

2. Επικοινωνώ τακτικά με το σχολείο και τους εκπαιδευτικούς, ανταλλάσσω απόψεις και πρακτικές για ό,τι με απασχολεί και με προβληματίζει.

3. Προσπαθώ να προσαρμόσω τις προσδοκίες που έχω από το παιδί μου στις δυνατότητες και στα ενδιαφέροντά του.

4. Ρυθμίζω με προσοχή τη διάθεση του ελεύθερου χρόνου του και τις επιπλέον δραστηριότητες που θα αναλάβει.

5. Διατηρώ ένα οικογενειακό περιβάλλον ήρεμο, με ελάχιστες προκλήσεις

6. Τέλος, του δίνω το μήνυμα ότι συναισθηματικά θα είμαι πάντα δίπλα του και ότι οι όποιες αποτυχίες ή τα τυχόν λάθη που θα κάνει στη διαδρομή της προσαρμογής του δεν είναι δυνατόν σε καμία περίπτωση να αλλάξουν τα αισθήματα αγάπης και αποδοχής που έχω γι΄αυτό.

Σε κάθε περίπτωση, πριν από όλα τα διαδικαστικά και πάνω από όλα, είναι:   Η σχέση με το παιδί μας.

Ας αφιερώσουμε τις τελευταίες μέρες πριν την έναρξη της σχολικής χρονιάς για να δώσουμε βάρος στην σχέση μας με το παιδί (κοινές δραστηριότητες, ενίσχυση του δεσμού, συζήτηση, παιχνίδι) έτσι ώστε από κοινού, να αντιμετωπίσουμε τις νέες προκλήσεις!

---

Πιο προσωπικά: πέρυσι η μεγάλη μου κόρη ξεκίνησε το δημοτικό και μου είχε στείλει αυτό το γράμμα: https://www.positiveparents.gr/blog/simera-ksekinao-to-dimotiko

Αν ξεκινάει το παιδί σου φέτος την πρώτη δημοτικού, του εύχομαι καλή αρχή!

13 αποφθέγματα του θετικού γονέα (για να σκεφτεί τον ρόλο του)

Moυ αρέσουν πολύ τα αποφθέγματα γιατί έχουν την δύναμη να με ταρακουνήσουν με λίγες λέξεις.

Τα αποφθέγματα έχουν το ζουμί. Σε πάνε κατευθείαν στο θέμα. Σε προβληματίζουν. Σε προχωράνε.

Εδώ ζωγράφισα κάποια αποφθέγματα που με έχουν ταρακουνήσει...

Ο θετικός γονέας μέσα μου τα κουβαλάει μαζί του, μέσα του, κάθε στιγμή. Τον οδηγούν στις δύσκολες στιγμές.

Σημείωση: Μπορείτε να μοιραστείτε τα αποφθέγματα αυτά ελεύθερα αλλά με την αναφορά στην σελίδα www.positiveparents.gr :-) ευχαριστώ!

View fullsize

''Εγώ σ' αγαπάω πιο πολύ παιδί μου...'' (και η ερώτηση που θα κάνει κάποια στιγμή το παιδί σου…)

Αυτό που χαρακτηρίζει περισσότερο την γονεϊκή αγάπη είναι ότι είναι (ή θα έπρεπε να είναι) άνευ όρων.

Πρόκειται για ‘‘μία αγάπη που υπάρχει, διαρκεί και διατηρείται ακέραια, ανεξάρτητα από το τι συμβαίνει ή τι κάνει το αγαπημένο πρόσωπο.’’

Ο γονέας δεν περιμένει κανένα αντάλλαγμα για την αγάπη που δίνει. Αγαπάει ‘‘δωρεάν’’. Το παιδί δεν ‘‘χρωστάει’’ κάτι. Το αγαπάνε οι γονείς τους όπως είναι (αντίθετα, το παιδί δεν αγαπάει άνευ όρων τους γονείς του…).

Για την άνευ όρων αγάπη που νιώθω για τα παιδιά μου, έχω γράψει αυτό το πολύ προσωπικό κείμενο : https://www.positiveparents.gr/blog/giati-se-agapao-paidi-mou αλλά τώρα ήθελα να μοιραστώ μαζί σας κάτι άλλο.

Επειδή τα λέει πολύ όμορφα, παρακάτω αξίζει να διαβάσετε ένα απόσπασμα του Γοργέ Μπουκάι για την άνευ όρων αγάπη και για την ερώτηση που μπορεί να μας κάνουν τα παιδιά μας σχετικά με αυτή:

[Απόσπασμα από το Βιβλίο ‘‘Γονείς και παιδιά’’ που έγραψε ο Γοργέ Μπουκάι μαζί με τον γιο του.]

- Εγώ σ’ αγαπάω πιο πολύ…

Η γυναίκα μου κάνει συχνά αυτή τη «συζήτηση» με τον μεγαλύτερο γιο μου:
- Εκείνος: Σ’ αγαπάω, μαμά.

- Εκείνη: Κι εγώ, αγοράκι μου.

- Εκείνος (που θέλει πάντα να κερδίζει) : Εγώ σ’ αγαπάω πιο πολύ.

-Εκείνη: Λυπάμαι, παιδί μου, αλλά εδώ δεν έχεις καμία πιθανότητα να κερδίσεις.

Η γυναίκα μου έχει δίκιο. Όσο κι αν τον πειράζει, αυτή τη μάχη θα τη χάνει ξανά και ξανά. Ποτέ δεν θα μπορέσει να μας αγαπήσει περισσότερο απ’ όσο τον αγαπάμε εμείς. Και όταν λέμε δεν θα μπορέσει περισσότερο, εννοούμε: ούτε με μεγαλύτερη ένταση ούτε με τον ίδιο τρόπο, αφού η αγάπη του προς εμάς δεν θα είναι ποτέ άνευ όρων (ούτε και θα ήταν υγιές να είναι).

Ας αφήσουμε γι’ αργότερα τον ορισμό του συναισθήματος για το οποίο μιλάμε (της αγάπης), κι ας αναρωτηθούμε: τι σημαίνει άνευ όρων; Κατά τη γνώμη μας, σημαίνει ακριβώς και κυριολεκτικά αυτό που λένε οι λέξεις: ένα συναίσθημα που δεν θέτει όρους. Μια αγάπη που υπάρχει, διαρκεί και διατηρείται ακέραια, ανεξάρτητα από το τι συμβαίνει ή τι κάνει το αγαπημένο πρόσωπο. Είναι σαφές: θ’ αγαπάμε τα παιδιά μας ακόμη κι αν μας κάνουν να υποφέρουμε, ακόμη κι αν μας φέρονται άσχημα, ακόμη κι αν δεν θέλουν να μας ξαναμιλήσουν, ακόμη κι αν -εν ολίγοις- δεν μας αγαπάνε… Ακόμη και στη χειρότερη περίπτωση, εμείς θα εξακολουθήσουμε να τ’ αγαπάμε. Γιατί; Γιατί έτσι. Γιατί είναι παιδιά μας. Γιατί από τη στιγμή που τα γεννήσαμε και τα υιοθετήσαμε, έγιναν μέρος μας – κι αυτό είναι κάτι μη αναστρέψιμο.

Πριν από λίγο καιρό ένας ασθενής είπε σε μια συνεδρία πως η εννιάχρονη κόρη του τον ρώτησε: «Μπαμπά, μ’ αγαπάς, έτσι δεν είναι;»

«Πάρα πολύ» απαντάει ο μπαμπάς με κάθε ειλικρίνεια. «Περισσότερο από οποιονδήποτε άλλον στον κόσμο.»

«Α… και γιατί μ αγαπάς;»

«Τι ερώτηση! Μα γιατί είσαι η κόρη μου!» λέει αυτός, σαν να ήταν αυτονόητο.

«Καλά, καλά» λέει το κοριτσάκι, «αυτό το ξέρω».

Η μικρή έμεινε με την αίσθηση πως η ερώτησή της δεν είχε απαντηθεί. Η απάντηση του πατέρα επιβεβαίωνε το προφανές κι έδειχνε πως η ερώτηση ήταν άτοπη (και παρόλο που δεν το ήξερε κανένας από τους δύο, ήταν όντως έτσι: η άνευ όρων αγάπη, δεν χρειάζεται εξηγήσεις). Το κοριτσάκι, όμως, ήθελε να μάθει κι άλλα.

«Αυτό που θέλω να σε ρωτήσω» εξηγεί η μικρή, «είναι για ποια πράγματα μ’ αγαπάς. Τι έχω εγώ και μ’ αγαπάς;»

Αυτή τη φορά η απάντηση δεν ήταν τόσο εύκολη, κι ο μπαμπάς χρειάστηκε να το σκεφτεί• να κοιτάξει τη μικρή σαν -ας πούμε- να μην ήταν κόρη του, σαν να μην την είχε αγαπήσει ποτέ, για να μπορέσει ν’ ανακαλύψει ό,τι αξιαγάπητο είχε και να της το πει (αν και στο τέλος θα έπρεπε να της πει ότι, έτσι κι αλλιώς, ακόμη κι αν δεν είχε τίποτα το αξιαγάπητο, ακόμη κι αν όλα πάνω της ήταν στραβά κι ανάποδα, εκείνος πάλι το ίδιο θα την αγαπούσε).

Αξίζει ν’αναρωτηθούμε πώς της ήρθε της μικρής να κάνει αυτήν την ερώτηση γιατί, αργά ή γρήγορα, όλοι όσοι έχουμε παιδιά θα χρειαστεί ν’ απαντήσουμε. Είναι λογικό να υποθέσουμε ότι κάποια στιγμή τα παιδιά, καθώς προετοιμάζονται να βγουν στη ζωή, θα στρέψουν το βλέμμα προς άλλα άτομα πέρα από τους γονείς τους και θ’ αναρωτηθούν αν θα μπορέσει και κάποιος άλλος να τ’ αγαπήσει όπως εκείνοι. Η μικρή αντιλαμβάνεται ενστικτωδώς πως οι άλλοι δεν θα την αγαπήσουν «έτσι απλά». Δηλαδή, χωρίς να ξέρει το γιατί, αντιλαμβάνεται πως η άνευ όρων αγάπη προέρχεται αποκλειστικά και μόνο από τους γονείς, και γι’ αυτό ακριβώς αναζητά πάνω της αυτά τα χαρίσματα και αυτά τα αξιαγάπητα χαρακτηριστικά που θα κινήσουν το ενδιαφέρον και των άλλων ανθρώπων.

Μ.Π.Α.Μ.Π.Α.Σ., 7 γράμματα, 1 μεγάλη αποστολή…

‘‘Μπαμπάς’’

Μία Μεγάλη αποστολή…

Αφήνει ένα Αποτύπωμα ζωής για το παιδί. 

Δύσκολο να περιγράφεις σε 5-6 γραμμές τι σημαίνει Μπαμπάς, ποιος είναι ο ρόλος, ποια είναι η αποστολή ενός Θετικού Μπαμπά… 

Από πού να ξεκινήσεις; 

Επειδή δεν είχα ιδέα, ξεκίνησα λοιπόν από την αρχή, δηλαδή από τα γράμματα που αποτελούν την λέξη Μ.Π.Α.Μ.Π.Α.Σ.

---

Μ.Π.Α.Μ.Π.Α.Σ

Μ… γιατί Μαθαίνεις με το παιδί σου κάθε μέρα ενώ ταυτόχρονα του Μαθαίνεις όσα ξέρεις ήδη, τα σημαντικά της ζωής, ότι πίσω από κάθε πρόβλημα υπάρχει μία ευκαιρία να μεγαλώσουμε…

Π… γιατί είσαι Παρόν Ποιοτικά στην ζωή του παιδιού σου, εδώ και τώρα.

Α… γιατί Αγαπάς, Αποδέχεσαι και Ακούς δίχως όρια, χωρίς να θέλεις να αλλάξεις το παιδί σου.

Μ… γιατί Μπορείς να δεχτείς τα συναισθήματά του, όλα τα συναισθήματά του (και τα δικά σου…) χωρίς να φοβάσαι την έκφραση τους.

Π… γιατί Προσπαθείς κάθε μέρα να γίνεις καλύτερος ακούγοντας την καρδιά σου και όχι ότι σου λέει ο περίγυρος…

Α… γιατί Αγκαλιάζοντας το παιδί σου κάθε μέρα, προσπαθείς να αγκαλιάσεις και τον κόσμο του μαζί.

Σ… γιατί γνωρίζεις ότι η Συγκλονιστική Σύνδεση με το παιδί σου υπάρχει επειδή το Σέβεσαι και το Στηρίζεις.

………………………………………………………………………..

Όπως το έλεγε και ο Πυθαγόρας τόσα χρόνια πριν:

«Ένας άντρας δεν είναι ποτέ τόσο ΜΕΓΑΛΟΣ όσο όταν γονατίζει για να βοηθήσει ένα παιδί.»

Λόγω ημέρας, προσθέτω :

«Κάθε μέρα γιορτάζει ένας Μπαμπάς που καταφέρνει να είναι στο ύψος του παιδιού του...»

Χρόνια πολλά!

Ένα απίστευτο σημειωματάριο δημιουργικότητας για μικρά παιδιά...

Αυτό το Σημειωματάριο μόλις το ανακάλυψα, το πήρα.

Και έχουμε ενθουσιαστεί τόσο πολύ όλοι μας εδώ που αποφάσισα να σας πω για αυτό το θησαυρό!

Το σχεδίασε ο Peter Reynolds, αυτός που έγραψε τo Best-seller βιβλίο ‘‘Η τελεία’’, και το βιβλίο ‘‘Πες κάτι’’. [Αν δεν τα έχετε, σας τα συστήνω, δείτε παρακάτω]

Από 5 ετών!

Ο απίθανος Peter Reynolds έφτιαξε λοιπόν ένα σημειωματάριο για μικρά παιδιά από 5 ετών που μόλις κυκλοφόρησε στα ελληνικά!

Πρόκειται για ένα σημειωματάριο καλλιτεχνικής δημιουργικότητας και λέγεται ‘‘ Ξεκίνα με μία τελεία’’. Το ξεκινήσαμε με την Ελαία (6,5 ετών).

Το σημειωματάριο αυτό συνδέεται με το βιβλίο ‘‘Η τελεία’’. Το κεντρικό μήνυμα αυτού του βιβλίου είναι ότι :

Αν μπορεί κανείς να κάνει μια τελεία, τότε μπορεί να ξεκινήσει ένα δημιουργικό ταξίδι. Δεν χρειάζεται να ξέρουμε να ζωγραφίζουμε.

Στο σημειωματάριο, ξεκινάμε από μία απλή τελεία και συνεχίζουμε σχεδιάζοντας παραλλαγές αυτής της τελείας: μεγάλες τελείες, μικρές τελείες, χρωματιστές τελείες, τελείες τοποθετημένες τακτικά ή σκόρπιες εδώ κι εκεί.

Με πολλές άλλες δραστηριότητες, το σημειωματάριο δίνει νομίζω αρκετή αυτοπεποίθηση στο παιδί και το αφήνει να απελευθερώσει την δημιουργικότητα του χωρίς όρια.

Εάν έχεις παιδί 7+, υπάρχει και ένα άλλο σημειωματάριο που θα λέγαμε ότι ενισχύει την λεκτική δημιουργικότητα ‘‘Ξεκίνα με μία λέξη’’. Αξίζει επίσης πάρα πολύ. Αυτό το σημειωματάριο είναι για παιδιά που ξέρουν ήδη να γράφουν αρκετά καλά, θα έλεγα από β’ δημοτικού. Το έχω πάρει και θα το ξεκινήσω με την Ελαία σε λίγους μήνες.

Και τα δύο σημειωματάρια είναι απίστευτα πάντως. Δείτε εικόνες από μέσα:

Τα άλλα δύο φοβερά βιβλία του Peter Reynolds που υπάρχουν στα ελληνικά

Για την τελεία είπα πιο πάνω.

Το βιβλίο ‘‘Πες κάτι’’ μας θυμίζει ότι κάθε μέρα ο καθένας από μας έχει την ευκαιρία να μιλήσει, να πει κάτι με τις πράξεις του, με τα λόγια του, με τη φωνή του. Ενθαρρύνει τα παιδιά να βρουν τη φωνή τους και να τη χρησιμοποιήσουν για να εκφράσουν τι πιστεύουν και για να αλλάξουν τον κόσμο.

Είναι ένα πολύ χρήσιμο βιβλίο από 3 ετών έως 99 θα έλεγα…

5 λόγοι για να σταματήσουμε να λέμε “Μπράβο!”

Το άρθρο αποτελεί μετάφραση του: «5 reasons to stop saying good job» του Alfie Kohn

Νομίζω ότι αυτό το άρθρο της Alfie Kohn λέει χρήσιμα πράγματα για το θέμα του έπαινου και μας δείχνει την μεγάλη εικόνα ! Μπορεί μερικοί να θεωρήσουν κάποια πράγματα ‘‘υπερβολικά’’ και να νιώθουν άβολα … αλλά αξίζει πραγματικά να διαβάσουμε τι συμβαίνει όταν λέμε συνέχεια μπράβο… Ο καθένας μπορεί μετά να αποφασίσει τι αλλάζει ή δεν αλλάζει στον τρόπο που επικοινωνεί το ‘‘Μπράβο’’ στο παιδί του!

Πηγή: https://www.alfiekohn.org/article/five-reasons-stop-saying-good-job/

---

Είτε βρίσκεσαι σε μία παιδική χαρά, σε ένα σχολείο, ή σε κάποιο πάρτι γενεθλίων μία φράση επαναλαμβάνεται συνεχώς: «Μπράβο!» Ακόμα και μικρά βρέφη επαινούνται που χτυπούν με τα χέρια τους παλαμάκια! Πολλοί από μας ξεστομίζουμε αυτές τις κρίσεις στα παιδιά μας σε σημείο που να αποτελεί σχεδόν ένα λεκτικό τικ.

Υπάρχουν πολλά βιβλία και άρθρα τα οποία συμβουλεύουν ενάντια στη σωματική τιμωρία, από το κοινώς λεγόμενο «ξύλο» ως την απομόνωση (το λεγόμενο «time out» ή «καρεκλάκι σκέψης»). Κάποιες φορές αμφισβητείται και η πρακτική της δωροδόκησης των παιδιών με αυτοκόλλητα ή φαγητό. Αλλά δύσκολα βρίσκεται μία αποτρεπτική κουβέντα γι’ αυτό που ευφημιστικά ονομάζεται «θετική ανατροφοδότηση».

Προς αποφυγή παρεξηγήσεων, το θέμα δεν είναι να αμφισβητήσουμε τη σημασία της υποστήριξης και της ενθάρρυνσης στα παιδιά, την ανάγκη να τα αγαπάμε και να τα αγκαλιάζουμε και να τα βοηθάμε να νιώσουν καλά με τους εαυτούς τους.

Ο έπαινος, όμως είναι εντελώς διαφορετικό πράγμα. Ορίστε το γιατί:

1. Χειραγωγεί τα παιδιά.

Ας υποθέσουμε ότι χρησιμοποιούμε μία λεκτική αμοιβή για να ενισχύουμε δύο συμπεριφορές: ενός δίχρονου που τρώει χωρίς να φτύνει το φαγητό του και ενός πεντάχρονου που μαζεύει τα πράγματά του. Ποιος ωφελείται από αυτό; Μήπως το  «Μπράβο!» έχει λίγη σχέση με τις συναισθηματικές τους ανάγκες και περισσότερη με τη δική μας άνεση;

Η Rheta DeVries, καθηγήτρια εκπαίδευσης στο Πανεπιστήμιο της βόρειας Αϊόβα, αναφέρεται σε αυτήν την πρακτική ως «έλεγχος με γλυκό περιτύλιγμα». Όπως ακριβώς και με τις χειροπιαστές αμοιβές – όχι, σε αυτήν την περίπτωση τις τιμωρίες –  είναι ένας τρόπος να κάνουμε τα παιδιά να συμμορφώνονται στις προσδοκίες μας. Παρόλο που αποτελεί αποτελεσματικό τρόπο (τουλάχιστον στην αρχή), είναι εντελώς διαφορετικό από το να δουλεύεις με τα παιδιά σε μία συζήτηση π.χ. για το τι κάνει μία τάξη ή μία οικογένεια να λειτουργεί ομαλά, ή πώς οι άλλοι επηρεάζονται από αυτό που κάνουμε ή δεν κάνουμε. Η δεύτερη προσέγγιση όχι μόνο σέβεται τα παιδιά περισσότερο αλλά είναι πιο πιθανό να τα βοηθήσει να γίνουν στοχαστικοί άνθρωποι.

2. Δημιουργεί παιδιά εθισμένα στον έπαινο.

Οπωσδήποτε, δεν είναι κάθε δική μας χρήση επαίνου μία υπολογισμένη τακτική που αποσκοπά στον έλεγχο της συμπεριφοράς των παιδιών. Μερικές φορές κολακεύουμε τα παιδιά απλώς γιατί είμαστε αληθινά ευχαριστημένοι με αυτό που έχουν κάνει. Ακόμα και τότε, όμως, αξίζει να δούμε το θέμα βαθύτερα. Αντί να τονώσει το αυτο-συναίσθημα των παιδιών, ο έπαινος ίσως αυξάνει την εξάρτηση των παιδιών από μας. Όσο πιο πολύ λέμε «Μου άρεσε ο τρόπος που…» ή «Ωραία ……..» τόσο περισσότερο τα παιδιά στηρίζονται στις δικές μας αξιολογήσεις και αποφάσεις για το τι είναι καλό και λάθος, από το να μαθαίνουν να κάνουν τις δικές τους κρίσεις. Τα οδηγεί να μετρούν την αξία τους ανάλογα με τι μας κάνει να χαμογελάμε και τους δίνει περισσότερη αποδοχή.

Η Mary Rudd Rowe, ερευνήτρια στο πανεπιστήμιο της Φλόριντα, ανακάλυψε ότι οι μαθητές που επαινούνται γενναιόδωρα από τους δασκάλους τους ήταν περισσότερο διστακτικοί στις απαντήσεις τους, περισσότερο επιρρεπείς να απαντήσουν με ερωτηματικό τόνο (μμμ, εφτά;). Τείνουν να αποσύρονται από μία ιδέα που προτείνουν αμέσως μόλις ένας ενήλικας διαφωνήσει μαζί τους. Και είναι λιγότερο πιθανό να επιμένουν σε δύσκολες εργασίες  ή να μοιράζονται τις ιδέες τους με άλλους μαθητές.

Τελικά, το «Μπράβο!» δεν καθησυχάζει τα παιδιά, στην ουσία τα κάνει να νιώθουν λιγότερο ασφαλή. Μπορεί ακόμα να δημιουργήσει ένα φαύλο κύκλο που όσο περισσότερο απλώνουμε έπαινο, τόσο περισσότερο τα παιδιά δείχνουν να τον χρειάζονται και έτσι τα επαινούμε ακόμα περισσότερο. Δυστυχώς, κάποια από αυτά τα παιδιά θα μεγαλώσουν γινωμένοι ενήλικες που θα συνεχίσουν να χρειάζονται κάποιον να τους χτυπάει στο κεφάλι και να τους λέει αν αυτό που έκαναν ήταν ΟΚ. Και σίγουρα αυτό δεν είναι αυτό που ονειρευόμαστε για τις κόρες και τους γιους μας.

3. Κλέβει την ευχαρίστηση των παιδιών.

Εκτός από το θέμα της εξάρτησης, ένα παιδί αξίζει να χαίρεται τα κατορθώματά του, να αισθάνεται περήφανο από το τι έμαθε να κάνει. Επίσης, του αξίζει να αποφασίζει πότε να αισθανθεί έτσι. Κάθε φορά που λέμε «Μπράβο!» ωστόσο, υποδεικνύουμε σε ένα παιδί πώς να νιώσει.

Φυσικά, υπάρχουν στιγμές που οι αξιολογήσεις μας είναι κατάλληλες και η καθοδήγησή μας είναι απαραίτητη -ειδικά με νήπια και παιδιά προσχολικής ηλικίας. Αλλά μία συνεχής σειρά κρίσεων δεν είναι ούτε αναγκαία ούτε χρήσιμη για την ανάπτυξη των παιδιών. Δυστυχώς, δεν αντιλαμβανόμαστε ότι το «Μπράβο! Καλά τα κατάφερες» είναι μία αξιολόγηση ακριβώς όπως και το «Χάλια τα κατάφερες!».

Αυτό που πρέπει να κρατήσουμε στη θετική κρίση δεν είναι ότι είναι θετική αλλά ότι είναι κρίση. Και οι άνθρωποι, συμπεριλαμβανομένων και των παιδιών, δεν τους αρέσει να τους κρίνουν.

Φυλάω σαν κόρη οφθαλμού τις φορές που η κόρη μου κατάφερε να κάνει κάτι για πρώτη φορά ή καλύτερα απ’ ότι το έκανε τις άλλες φορές. Αλλά προσπαθώ να αντιστέκομαι στην αντανακλαστική κίνηση να πω «Μπράβο!» γιατί δε θέλω να διαλύσω τη χαρά της. Θέλω να μοιραστεί την ευχαρίστηση μαζί μου και όχι να με κοιτάξει σαν ένορκο. Θέλω να αναφωνήσει τα κατάφερα (πράγμα που συχνά κάνει) αντί να με ρωτήσει με αβεβαιότητα «Ήταν καλό;»

4. Κάνει τα παιδιά να χάνουν το ενδιαφέρον τους στη δραστηριότητα.

Το «Ωραία ζωγραφιά!» ίσως κάνει τα παιδιά να συνεχίζουν να ασχολούνται όσο χρόνο τα κοιτάμε και τα επαινούμε. Αλλά, προειδοποιεί η Lilian Katz, μία Αμερικανίδα αυθεντία στην προσχολική εκπαίδευση, «όταν η προσοχή αποσυρθεί, πολλά παιδιά δεν αγγίζουν τη δραστηριότητα ξανά». Πράγματι, ένα εντυπωσιακά μεγάλο κομμάτι ερευνών δείχνει ότι όσο πιο πολύ ανταμείβουμε τους ανθρώπους για κάτι που κάνουν, τόσο τείνουν να χάνουν το ενδιαφέρον τους σε αυτό που είχαν να κάνουν για να πάρουν την αμοιβή. Το θέμα δεν είναι να ζωγραφίσω, να διαβάσω, να σκεφτώ, να δημιουργήσω -το θέμα είναι να κερδίσω: παγωτό, αυτοκόλλητο ή απλά ένα «Μπράβο!»

Σε μία ανησυχητική έρευνα που διεξήχθη από την Joan Grusec του πανεπιστημίου του Τορόντο, μικρά παιδιά τα οποία επαινούνταν συχνά για επίδειξη γενναιοδωρίας έτειναν να είναι λιγότερο γενναιόδωρα σε καθημερινή βάση από τα υπόλοιπα παιδιά. Κάθε φορά που άκουγαν «Μπράβο που μοιράστηκες!» ή «Είμαι τόσο περήφανος που βοήθησες» ενδιαφερόντουσαν λιγότερο να μοιραστούν ή να βοηθήσουν. Δεν έβλεπαν αυτές τις πράξεις σαν κάτι που έκαναν για δικό τους λόγο αλλά ως κάτι που έπρεπε να κάνουν για να πάρουν μία αντίδραση από κάποιον μεγάλο. Η γενναιοδωρία γινόταν καταναγκαστικά.

Ο έπαινος παρακινεί τα παιδιά; Σίγουρα. Όμως, τα παρακινεί στον έπαινο. Και συχνά σε βάρος της δέσμευσης τους σε αυτό που έκαναν και έφερε τον έπαινο.

5. Μειώνει την επιτυχία. 

Δεν αρκεί που το «Μπράβο!» μπορεί να υποβαθμίσει την ανεξαρτησία, την ικανοποίηση και το ενδιαφέρον, μπορεί να παρέμβει και στο πόσο καλά τα παιδιά μπορούν να κάνουν κάτι. Ερευνητές αποδεικνύουν συνέχεια ότι τα παιδιά που επαινούνται για κάτι δημιουργικό που έκαναν τείνουν να σκοντάφτουν στην επόμενη εργασία ή δεν τα καταφέρνουν τόσο καλά όσο τα παιδιά που δεν επαινέθηκαν στην αρχή.

Γιατί συμβαίνει αυτό; Εν μέρει γιατί ο έπαινος δημιουργεί πίεση (να «συνεχίσεις την καλή δουλειά») η οποία στην πραγματικότητα σε εμποδίζει να το κάνεις. Εν μέρει γιατί το ενδιαφέρον σε αυτό που έκαναν μπορεί να έχει μειωθεί. Εν μέρει γιατί είναι λιγότερο πιθανό να πάρουν ρίσκα -βασικό προαπαιτούμενο της δημιουργικότητας- αφού σκέφτονται πώς θα συνεχίσουν να λαμβάνουν θετικά σχόλια.

Πιο γενικά, το «Μπράβο!» είναι κατάλοιπο μιας προσέγγισης της ψυχολογίας που μειώνει όλη την ανθρώπινη ζωή σε συμπεριφορές που μπορούν να υπολογιστούν και να μετρηθούν. Δυστυχώς, αυτό αγνοεί τις σκέψεις, τα συναισθήματα, και τις αξίες που κρύβονται πίσω από αυτές τις συμπεριφορές. Για παράδειγμα, ένα παιδί μπορεί να μοιράζεται το φαγητό με το φίλο του με σκοπό να επαινεθεί ή για να σιγουρευτεί ότι το άλλο παιδί δεν πεινάει. Ο έπαινος αγνοεί αυτά τα δύο κίνητρα. Ακόμα χειρότερα, προωθεί το λιγότερο επιθυμητό κίνητρο με το να κάνει να παιδιά να επιζητούν τον έπαινο στο μέλλον.

Mόλις αποστασιοποιηθείς και αρχίσεις να βλέπεις τον έπαινο ως αυτό που είναι -και κυρίως ως αυτό που κάνει- αυτές οι συνεχείς μικρές εκρήξεις κρίσεων από τους ενήλικες αρχίζουν να παράγουν το ίδιο αποτέλεσμα όπως νύχια που τρίβονται στον μαυροπίνακα. Αρχίζεις να επιθυμείς ένα παιδί να δώσει επιτέλους στους γονείς και τους δασκάλους του μία γεύση της ευαισθησίας τους γυρνώντας και λέγοντας τους (με τον ίδιο γλυκό τόνο στη φωνή) «Μπράβο! Ωραίος έπαινος!»

Πάντως δεν είναι εύκολη συνήθεια για να κοπεί. Μπορεί να φαίνεται παράξενο, τουλάχιστον στην αρχή, να σταματάς να επαινείς. Νιώθεις σαν να είσαι ψυχρός ή να παρακρατάς κάτι. Αλλά, αυτό σύντομα γίνεται ξεκάθαρο, δείχνει ότι επαινούμε γιατί εμείς νιώθουμε την ανάγκη να επαινέσουμε παρά τα παιδιά έχουν την ανάγκη να ακούσουν τον έπαινο. Άσχετα του αν είναι σωστό αυτό, είναι ώρα να αναθεωρήσουμε τις πρακτικές μας.

Αυτό που χρειάζονται τα παιδιά είναι απόλυτη υποστήριξη , αγάπη χωρίς όρους.

Αυτό είναι όχι μόνο διαφορετικό από τον έπαινο, είναι εντελώς αντίθετο. Το «Μπράβο!» είναι συνθήκη. Σημαίνει ότι δίνουμε προσοχή, αναγνώριση και έγκριση μόνο όταν κάνουμε κάτι που μας ευχαριστεί.

Αυτό το επιχείρημα είναι πολύ διαφορετικό από την κριτική που κάποιοι κάνουν ότι επιδοκιμάζουμε τα παιδιά υπερβολικά ή ότι το κάνουμε πολύ εύκολα. Προτείνουν να είμαστε πιο διστακτικοί με τον έπαινο και να απαιτούμε από τα παιδιά να τον «κερδίσουν». Αλλά το πραγματικό πρόβλημα δεν είναι ότι τα παιδιά περιμένουν ότι θα επαινεθούν για ό,τι κάνουν. Είναι ότι εμείς μπαίνουμε στον πειρασμό να κάνουμε παρακάμψεις, να χειραγωγούμε τα παιδιά με αμοιβές αντί να τους εξηγούμε και να τα βοηθάμε να αναπτύσσουν τις απαιτούμενες δεξιότητες και αξίες.

Υπάρχει εναλλακτική; Εξαρτάται από την περίσταση, αλλά οτιδήποτε αποφασίσουμε να κάνουμε αντί επαίνου πρέπει να προσφέρεται στο πλαίσιο της αυθεντικής στοργής και αγάπης για το τι είναι τα ίδια τα παιδιά είναι παρά για το τι έχουν κάνει. Όταν παρέχεται υποστήριξη χωρίς όρους τα «Μπράβο!» είναι περιττά . Όταν η υποστήριξη χωρίς όρους είναι απούσα τα «Μπράβο!» δε θα βοηθήσουν σε τίποτα.

Αν επαινούμε τις θετικές πράξεις ως τρόπο να αποθαρρύνουμε την λάθος συμπεριφορά, αυτό πιθανότατα δε θα είναι αποτελεσματικό για καιρό. Ακόμα και όταν βοηθάει, δεν μπορούμε να πούμε ότι το ίδιο το παιδί συμπεριφέρεται σωστά. Πιο ακριβές είναι να πούμε ότι ο έπαινος είναι αυτός που το κάνει να συμπεριφέρεται σωστά. Η εναλλακτική είναι να δουλέψουμε με το παιδί, να αναζητήσουμε τους λόγους που αντιδρά έτσι. Ίσως πρέπει να αναθεωρήσουμε τα δικά μας αιτήματα παρά να ψάξουμε να βρούμε τρόπο να αναγκάσουμε το παιδί να υπακούσει. (Αντί δηλαδή,  να χρησιμοποιήσουμε το «Μπράβο!» για να κάνουμε ένα τετράχρονο να κάτσει ήσυχα κατά τη μεγάλη διάρκεια ενός μαθήματος ή ενός οικογενειακού γεύματος ίσως αναζητούσαμε αν είναι λογικό να περιμένουμε από ένα τετράχρονο να κάνει κάτι τέτοιο)

Επίσης, πρέπει να φέρουμε τα παιδιά στη διαδικασία του να παίρνουν αποφάσεις. Αν ένα παιδί κάνει κάτι που ενοχλεί τους άλλους τότε είναι πιο πιθανό να λυθεί το πρόβλημα με το να κάτσουμε αργότερα μαζί του και να το ρωτήσουμε «Τι πιστεύεις ότι μπορούμε να κάνουμε για να λύσουμε αυτό το πρόβλημα;» παρά με λαδώματα και απειλές. Αυτή η διαδικασία βοηθά το παιδί να λύνει προβλήματα και του διδάσκει ότι οι ιδέες και τα αισθήματα είναι σημαντικά. Φυσικά, αυτή η διαδικασία απαιτεί χρόνο και ταλέντο, φροντίδα και σθένος. Πετώντας ένα «Μπράβο!» όταν το παιδί δρα όπως ακριβώς επιθυμούμε δεν απαιτεί αυτά τα πράγματα, γεγονός που εξηγεί γιατί οι τακτικές και οι συμβουλές του «doing to»  είναι πιο δημοφιλές από αυτές του «working with».

Και τι μπορούμε να πούμε όταν τα παιδιά κάνουν κάτι εντυπωσιακό; Αναλογιστείτε αυτές τις τρεις αντιδράσεις:

• Μην πείτε τίποτα. 

Κάποιοι πιστεύουν ότι όταν το παιδί κάνει μία καλή πράξη πρέπει να ενθαρρύνεται γιατί, κρυφά ή ασυνείδητα, πιστεύουν ότι η πράξη τους ήταν τυχαία. Δηλαδή, τα παιδιά είναι κατά βάθος κακά, και πρέπει να τους δίνετε ένας τεχνητός λόγος για να φέρονται καλά (μία λεκτική αμοιβή, π.χ.) Αλλά αν αυτός ο κυνισμός είναι αβάσιμος -και πολλές έρευνες δείχνουν ότι είναι- τότε ο έπαινος δεν είναι ουσιαστικά απαραίτητος.

• Πείτε ό,τι είδατε. 

Ένα απλό και χωρίς κρίσεις σχόλιο («Έβαλες τα παπούτσια σου μόνος σου» ή απλά «Τα κατάφερες») δείχνει στο παιδί ότι το παρατήρησες. Επίσης, του επιτρέπει να νιώσει περήφανο γι’ αυτό που έκανε. Σε άλλες περιπτώσεις μια πιο λεπτομερής περιγραφή ίσως είναι καλύτερη. Αν το παιδί ζωγραφίσει μία αφίσα, μπορείς να του δώσεις ανατροφοδότηση -όχι κρίση- σχετικά με αυτό που παρατήρησες: «Αυτό το βουνό είναι τεράστιο!» «Φίλε μου, χρησιμοποίησες πολύ μωβ σήμερα!»

Αν το παιδί κάνει κάτι καλό σε κάποιον άλλο ή φερθεί γενναιόδωρα, μπορείς απλά να στρέψεις την προσοχή του στο αποτέλεσμα που είχε η δική του πράξη στον άλλο: «Κοίτα το πρόσωπο της! Είναι πολύ χαρούμενη που της έδωσες το λίγο από το φαγητό σου!» Αυτό είναι εντελώς διαφορετικό από τον έπαινο που η έμφαση είναι στο πως εσύ ο ίδιος νιώθεις γι’ αυτήν την πράξη.

• Μιλήστε λίγο, ρωτήστε περισσότερο.

Ακόμα καλύτερα και από τις περιγραφές είναι οι ερωτήσεις. Γιατί να πεις ποιο κομμάτι της ζωγραφιάς σου  άρεσε περισσότερο όταν μπορείς να ρωτήσεις τι είναι εκείνο που αρέσει περισσότερο στο ίδιο το παιδί. Ρωτώντας «Ποιο ήταν το πιο δύσκολο κομμάτι να ζωγραφίσεις;» ή «Πώς διαπίστωσες πώς να κάνεις τα πόδια στο σωστό μέγεθος;» είναι πιθανότερο να καλλιεργήσεις το ενδιαφέρον για τη ζωγραφική. Με το «Μπράβο!» όπως είδαμε, μάλλον θα έχεις το αντίθετο αποτέλεσμα.

Αυτό δε σημαίνει ότι όλα τα κοπλιμέντα, τα ευχαριστώ και οι εκφράσεις ευχαρίστησης είναι βλαβερές. Πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη τα κίνητρά μας για όσα λέμε (μία γνήσια έκφραση ενθουσιασμού είναι καλύτερη από την επιθυμία να χειραγωγήσουμε τη μελλοντική συμπεριφορά του παιδιού) αλλά και τις πραγματικές συνέπειες τους.

Οι αντιδράσεις μας βοηθούν το παιδί να έχει έλεγχο της ζωής του ή συνεχώς αποζητά τη δική μας έγκριση; Το βοηθούν να γίνει πιο ενθουσιώδης με αυτό που κάνει για το ίδιο ή το μετατρέπει σε κάτι που απλά κάνει για να πάρει ένα «Μπράβο!»

Το θέμα δεν είναι να ακολουθήσουμε ένα νέο μπούσουλα στη συμπεριφορά μας αλλά να έχουμε στο μυαλό μας τους μακροπρόθεσμους στόχους για τα παιδιά μας και να παρατηρούμε τις συνέπειες που έχουν αυτά που λέμε. Τα κακά νέα είναι ότι η χρήση της θετικής ανατροφοδότησης δεν είναι στην πραγματικότητα τόσο θετική. Τα καλά νέα είναι ότι δεν χρειάζεται απαραίτητα να κρίνεις κάποιον για να τον ενθαρρύνεις.

---

Το άρθρο αποτελεί μετάφραση του: «5 reasons to stop saying good job» του Alfie Kohn

Πηγή: https://www.alfiekohn.org/article/five-reasons-stop-saying-good-job/

Επιβιώνοντας ως γονιός και ως οικογένεια στη ψηφιακή εποχή

Γράφει η Eλίνα Κεπενού, ψυχολόγος, ψυχοθεραπεύτρια & επιστημονική συνεργάτιδα του Blog (@elinakepenou).

---

Μερικά γενικά στοιχεία …

• Τα κοινωνικά δίκτυα είναι πλέον η νούμερο 1 διαδικτυακή δραστηριότητα.

• Ένα στα πέντε ετερόφυλα ζευγάρια και ένα στα τρία ομόφυλα ζευγάρια γνωρίζονται διαδικτυακά.

• Το facebook κατηγορείται για 1 στα 5 διαζύγια.

• Το 25-30% των παιδιών 8-12 ετών βλέπουν τηλεόραση μετά τις 8.30 μ.μ.

• Το 64% των παιδιών του δημοτικού παίζουν online (διαδικτυακά).Οι παίκτες στο διαδίκτυο είναι όλο και πιο μικρής ηλικίας .

• Το 80% του χρόνου που περνούν μπροστά στην τηλεόραση τα παιδιά 4-10 ετών δεν είναι αφιερωμένος σε παιδικές εκπομπές!

Τα θετικά στοιχεία της τεχνολογίας

• Εκπαιδευτικές ευκαιρίες (ειδικά αυτήν την εποχή!)

• Κοινωνικοποίηση και καλλιέργεια αυτοπεποίθησης (μέσω κοινωνικών δικτύων)

• Ανάπτυξη νοητικών ικανοτήτων κυρίως με τα ηλεκτρονικά παιχνίδια (ενισχύονται τα αντανακλαστικά, ενδυναμώνεται η μνήμη, βελτιώνεται η ικανότητα επίλυσης προβλημάτων)

• Απελευθέρωση χρόνου (με τις ηλεκτρονικές αγορές κυρίως)

Τα αρνητικά στοιχεία της τεχνολογίας

• Εμφάνιση αντικοινωνικών συμπεριφορών σε κάποιες περιπτώσεις

• Δυσκολίες προσοχής

• Παχυσαρκία/ διαταραχές στον ύπνο/ κατάθλιψη/ εθισμός

Ένα κρίσιμο θέμα: Η απουσία της ενσυναίσθησης

Το βασικότερο αρνητικό στοιχείο είναι ότι απουσιάζει η ενσυναίσθηση (το να μπαίνει συναισθηματικά κάποιος στη θέση του άλλου).

Είναι η βασικότερη και κυριότερη δεξιότητα των ανθρωπίνων σχέσεων, η οποία καλλιεργείται μόνο από τη διαπροσωπική επαφή.

Ο κίνδυνος της <<δαιμονοποίησης>> των οθονών

Yπάρχει ένα χάσμα γενεών (εμείς είχαμε ως παιδιά κατά κύριο λόγο τηλέφωνο και γράμματα για τις επικοινωνίες μας…). Οπότε αυτό που δεν καταλαβαίνω και δεν γνωρίζω…μπορεί να με φοβίζει…

Η εξαίρεση του παιδιού από τη χρήση τους όμως δεν αποτελεί επιλογή ( το απαγορευμένο φρούτο είναι πιο νόστιμο). Οι οθόνες ΔΕΝ φταίνε για όλα!

Οι γενικοί αφορισμοί και επιθέσεις μπορεί να έχουν αντίθετα από τα επιθυμητά αποτελέσματα:

• δείχνουν στα παιδιά πως δεν έχουμε επαφή με την πραγματικότητα άρα δεν θα μας ακούσουν. Η δική τους πραγματικότητα είναι αυτή.

• η <<τεχνογνωσία>> του παιδιού και η αίσθηση ανωτερότητας που αποκτά στον χειρισμό της ψηφιακής τεχνολογίας, θα το φέρει αντιμέτωπο με τους γονείς του και θα δημιουργεί κλίμα που ευνοεί τις συγκρούσεις.

Καλές στρατηγικές

1. Συμμετέχουμε και αγκαλιάζουμε τον κόσμο τους

• Δείχνουμε ενδιαφέρον για τον ψηφιακό κόσμο.

• Τα κοινωνικά δίκτυα προσφέρουν μία μορφή κοινωνικοποίησης.

• Συζητάμε με ανοιχτότατο και αληθινή περιέργεια για τον ήρωα που του αρέσει σε μια εκπομπή, ένα βιντεοπαιχνίδι.

• Προσπαθούμε να κατανοήσουμε πώς λειτουργεί ένα βιντεοπαιχνίδι. Δεν περιοριζόμαστε μόνο στο on/off.

• Κάνουμε επιβεβαιωτικά σχόλια για τα αντανακλαστικά του παιδιού εάν παίζει ένα βιντεοπαιχνίδι, την ικανότητα να παίρνει γρήγορες αποφάσεις, την μνήμη του...

• Αφήνουμε το παιδί να μας <<διδάξει>>.

2. Έχουμε αδιαπραγμάτευτα όρια για τα παιδιά αλλά και για τους γονείς (ο γονιός ως πρότυπο)

View fullsize

• Όχι στα υπνοδωμάτια. Κανονικά θα έπρεπε να μην μπουν στα υπνοδωμάτια ούτε των γονιών…

• Όχι την ώρα του φαγητού : πρέπει να είναι η εξαίρεση εάν το κάνουμε γιατί το φαγητό είναι ώρα οικογενειακής σύνδεσης και κοινωνικών δεξιοτήτων.

• Όχι πριν το βραδινό ύπνο : εμποδίζει την έκκριση της μελατονίνης- ορμόνης ύπνου.

• Όχι το πρωί πριν το σχολείο : χρειάζεται σύνδεση το παιδί με την οικογένεια για να κάνει τη μετάβαση.

  Δες εικόνα στα αγγλικά με το λουλούδι

• 3. Σχετική ευελιξία στους κανόνες

• Oι μέρες δεν είναι όλες ίδιες : τώρα που είμαστε σε καραντίνα, προσπαθούμε να επιβιώσουμε οπότε εάν δίνουμε παραπάνω την οθόνη , δεν μας απασχολεί.

• Αναρωτιόμαστε τι άλλο έχει να κάνει το παιδί μέσα στη μέρα; Έχει παίξει; Έχει διαβάσει;

Πόσο είναι το <<πολύ>>;

• Η American Paediatric Association (2011): << Καθόλου μέχρι 2 ετών, και τα μεγαλύτερα παιδιά έως 2 ώρες την ημέρα>> .

• Ο Serge Tisseron (2008) μιλάει για τον κανόνα : <<3-6-9-12>> <<Όχι τηλεόραση πριν τα 3 χρόνια, όχι βιντεοπαιχνίδια πριν τα 6, όχι διαδίκτυο πριν τα 9 και όχι κοινωνικά μέσα πριν τα 12>>. Το 2011 η Γαλλική Ένωση Παιδιάτρων αποδέχτηκε την πρόταση.

  Δες εδώ την αφίσα 3-6-9-12 στα αγγλικά

Τι προτείνεται τώρα:

Το 2015 έγινε κάπως μία αναθεώρηση σε μια πιο ολιστική προσέγγιση - Σημασία δεν έχει τόσο ο χρόνος αλλά :

• υπάρχουν και άλλες δραστηριότητες κατά τη διάρκεια της ημέρας;

• είναι λειτουργικό το παιδί; Είναι χαρούμενο;

• υπάρχει ποιοτικός χρόνος, παιχνίδι και σύνδεση μεταξύ γονιού και παιδιού;

Κριτήρια για μείωση του χρόνου της οθόνης

Αρχίζουμε να ανησυχούμε όταν...

• Η χρήση ηλεκτρονικών εμποδίζει σημαντικά πράγματα που χρειάζεται το παιδί.

• Το παιδί προτιμά οθόνες αντί να κάνει πράγματα με γονείς ή φίλους.

• Δείχνει θυμωμένο/θλιμμένο/χαμένο όταν δεν απασχολείται από ηλεκτρονική συσκευή .

• Το πρώτο πράγμα που αποζητά το πρωί και το τελευταίο το βράδυ είναι ηλεκτρονική συσκευή

• Μέτρια επίδοση σε γραφή, ανάγνωση και δημιουργικότητα.

Συμπεράσματα

Η στέρηση ως τιμωρία δεν βάζει όρια γιατί το απαγορευμένο φρούτο είναι πάντα πιο νόστιμο… Χρειάζεται να μπαίνουμε κι εμείς στον ψηφιακό κόσμο, να δείχνουμε ενδιαφέρον, να συμμετέχουμε, να παίζουμε μαζί με το παιδί. Είναι το κλειδί για ένα καλό οικογενειακό κλίμα.

Συζητάμε το θέμα στο ‘‘no problem area’’ και χρησιμοποιούμε την ενεργητική ακρόαση για να μαθαίνουμε τι του αρέσει τόσο σε αυτό που βλέπει, και παίζει.

Το παιδί σας έχει ανάγκη το βλέμμα σας. Μην αφήσετε μία οθόνη να σας χωρίσει…

Αφίσα που κυκλοφορεί στην Γαλλία