Eνσυναίσθηση: πηγαίνοντας στο βουνό του άλλου...

Ζωγραφια απο το βιβλιο Μαμα Μπαμπα, Μ’ακουτε;

Τι είναι η ενσυναίσθηση τελικά;

Για μένα είναι μία εικόνα… Είναι να πας στο βουνό του άλλου.

Δες προσεκτικά την ζωγραφιά που απεικονίζει την ενσυναίσθηση στο βιβλίο μου ΄’’Μαμά, Μπαμπά, μ’ακούτε;’’

Η ενσυναίσθηση είναι η ικανότητα να δούμε τα πράγματα από την οπ΄τική γωνία του άλλου, να καταλάβουμε τα συναισθήματα του, να ‘’μπούμε στα παπούτσια’’ του και έτσι να μπορέσουμε να ανταποκριθούμε στα συναισθήματά του.

Και δηλαδή; Πώς γίνεται ΠΡΑΚΤΙΚΑ αυτό με το παιδί μας;

Ένα παράδειγμα όταν το παιδί μας είναι θυμωμένο…

3 βήματα.

Βήμα 1: Η απαραίτητη προετοιμασία μας

Αλλάζουμε τρόπο σκέψης και ανταποκρινόμαστε με ένα πιο ζεν τρόπο στο θυμό του παιδιού:

• Αναπνέουμε και παίρνουμε μία απόσταση (δύσκολο το ξέρω όταν μας χτυπάει ένα θυμωμένο παιδί)

• Έχουμε στην άκρη του μυαλού μας ότι το μικρό μας παιδί δεν μπορεί να διαχειριστεί ακόμα ‘’σωστά’’ τα συναισθήματα του επειδή το μυαλό του είναι ανώριμο και μη ολοκληρωμένο ακόμα.

• Δεχόμαστε ότι το παιδί δεν αντιδράει με θυμό για ''να μας σπάσει τα νεύρα’’, ότι έχει δικαίωμα να εκφράσει θυμό και ότι είναι υγιής αντίδραση στην απογοήτευσή του. Εμένα μου άλλαξε τη ζωή το να ξέρω ότι ο θυμός είναι όπως το λέει η Isabelle Filiozat ''στην υπηρεσία της ταυτότητας'', δηλαδή ότι με το θυμό, το παιδί οριοθετεί τις αξίες του και την ακεραιότητά του.

• Κατανοούμε ότι το παιδί έχει ανάγκη να ξέρει ότι μπορεί να εκφράσει ελεύθερα στους γονείς του όλα του τα συναισθήματα γιατί δεν μπορεί να το κάνει με άλλα άτομα τόσο εύκολα (ίσως σε κάποιο/α παππού/ γιαγιά ή πολύ κοντινό άτομο αλλιώς).

Βήμα 2: Καθρεφτίζουμε τα συναισθήματα 

Μπαίνουμε στη θέση του παιδιού.

Βοηθάμε το παιδί να ''ξεφουσκώσει'' δείχνοντας ότι καταλαβαίνουμε τον θυμό του ‘’Είσαι πολύ θυμωμένος μαζί μου, ήθελες πάρα πολύ να αγοράσουμε καραμέλες και σου φαίνεται άδικο που δεν θέλω να σου πάρω’’.

Απλώς του καθρεφτίζουμε τα συναισθήματα του, δεν κάνουμε κριτική, ούτε σχολιάζουμε ή επεμβαίνουμε.

Τότε νιώθει ότι το αναγνωρίζουμε.

Προσοχή εδώ να μη πούμε ''…αλλά''. Πχ: ‘’Είσαι πολύ θυμωμένος μαζί μου, ήθελες πάρα πολύ να αγοράσουμε καραμέλες και σου φαίνεται άδικο που δεν θέλω να σου πάρω ΑΛΛΑ δεν είναι σωστό να φας τόσες καραμέλες.''

Το ΑΛΛΑ ακυρώνει την προσπάθεια μας! 

Βήμα 3: Περιμένουμε

Είμαστε δίπλα του, περιμένουμε και δεν κρίνουμε την αντίδραση του. Το αφήνουμε να κλαίει αν θέλει. Ίσως του προτείνουμε μία άλλη δραστηριότητα.

Πολλές φορές το παιδί θα καταφέρει να ξεπεράσει το θυμό του αν το έχουμε πραγματικά ακούσει, θα μειωθεί η έντασή του. Κανονικά ένας θυμός που έχει ακουστεί διαρκεί μόνο λίγα λεπτά.

Ακόμα κι αν το παιδί συνεχίζει να κλαίει, να ουρλιάζει κτλ, είναι σημαντικό που το ακούσαμε και ότι συνδεθήκαμε.

Μπορούμε όμως πάντα κι εμείς να δείχνουμε ενσυναίσθηση; Διαπίστωσα στην πράξη ότι…. όχι! Και τι κάνουμε τότε;

Δες εδώ!

---

Την Τετάρτη 18 Οκτωβρίου, ξεκινάνε δύο νέες ενδυναμωτικές ομάδες γονέων! Αν είσαι έτοιμος/η να μοιραστείς τους προβληματισμούς σου ως γονέας σε ένα ασφαλές χώρο εμπιστοσύνης και φροντίδας… & να μάθεις βήμα βήμα νέες αποτελεσματικές εναλλακτικές για να ακούς και να επικοινωνείς με το παιδί σου με ενσυναίσθηση και αποδοχή (και έτσι να βγεις από τη μάχη εξουσίας…) τότε ΚΑΝΕ ΚΛΙΚ ΕΔΩ 😄

---

Παρακάτω δες ένα ωραίο βίντεο για την ενσυναίσθηση με εκατομμύρια Views στο YouTube από την Brene Brown, συγγραφέας, ''vulnerability researcher'' & καθηγήτρια στο University of Houston (εδώ με ελληνικούς υπότιτλους):

Προσοχή: στο σημείο 1:34, έχει ένα λάθος, το ''πάντοτε'' είναι ''ποτέ'' δηλαδή η σωστή πρόταση είναι: ''Σχεδόν ΠΟΤΕ η ανταπόκριση ενσυναίσθησης ξεκινά με τη φράση ΄τουλάχιστον'.

Βιωματική παρουσίαση στο Νηπιαγωγείο EMEDOF 18/5/2023

00:00: Εισαγωγή από την Διευθύντρια του Νηπιαγωγείου EMEDOF Bάσια Γαρταγάνη και ανάγνωση μίας ιστορίας από το βιβλίο ‘‘Μαμά, Μπαμπά, μ’ακούτε;’’.

6:47: Το ‘‘παγόβουνο’’ και το ‘‘ρεζερβουάρ αγάπης’’ από την Ελένη Βασιλειάδη και την Σοφία Λάζου

23:35: Το ‘‘συναισθηματικόμετρο’’ από τον Γιώργο Λάζο και την Ελαία Λάζου

43:20: Ανάγνωση της ιστορίας ‘’Το ρεζερβουάρ αγάπης’’ από το βιβλίο.

54:47: ‘‘Η αυτοφροντίδα του γονιού’’ από την Ψυχολόγο και Ψυχοθεραπευτρια Ελίνα Κεπενού

1:20:15: Ανάγνωση μίας νέας ιστορίας ‘’Ταξιδεύοντας 9 χρόνια ως Μαμά’’ από την Ελένη Βασιλειάδη

Πώς παραμένω (σχεδόν) ψύχραιμη την ώρα της κρίσης... (+ εκτυπώσιμο!)

Κατέβασε τώρα το εκτυπώσιμο με τα 5 βήματα για να ανταποκριθείς θετικά όταν το παιδί σου κάνει ένα ξέσπασμα!

Email*

Τo email σου μένει μεταξύ μας!

Επιλέγοντας αυτό το πεδίο επιβεβαιώνεις την εγγραφή σου στο Positive Parents Newsletter*

Υποβολή

Παράλληλα, διάβασε παρακάτω μία δική μου ιστορία σχετικά με τις κρίσεις των παιδιών… (ή αν προτιμάς να με ακούσεις να λέω την ιστορία, κάνε κλικ εδώ στο λεπτό 56.)

——————————————————————————————

Η ιστορία συμβαίνει το 2015, όταν η πρώτη μου κόρη ήταν 2 ετών, για να σου πω πώς κατάφερα, σιγά, σιγά να μη τρελαίνομαι όταν το παιδί κάνει ένα ξέσπασμα… και να το βοηθάω κιόλας.

———————————————————————————————-

Κάποια μέρα του 2015

‘’Γιατί κάνεις έτσι; Θέλεις να με στεναχωρήσεις τώρα; Μη κλαις! Δεν είναι τίποτα; Κοίτα εδώ, τι σου έχω εγώ. Θες μια σοκολάτα; Οκ, αφού κλαις, φεύγουμε. Δεν μου αρέσει καθόλου αυτό που κάνεις! Είσαι μεγάλο κορίτσι, γιατί φωνάζεις και κάνεις σαν μωρό τώρα;’’

Επ! Μία παραγγελία παρακαλώ! Ερωτήσεις και λύσεις! Τώρα. Και να μη κλαίει το παιδί. Να μην κάνει κρίσεις!  Να είναι πάντα χαρούμενο και ήρεμο! Να καπακώσω το συναίσθημα, να μη μας ακούσει ο κόσμος. Μη τυχόν και; Μη τυχόν και τι; Μη τυχόν και φανώ ανήμπορη, ότι δεν ελέγχω τη κατάσταση και ότι δεν είμαι ‘’καλή Μαμά’’; Μμμμμ ενδιαφέρον…

Ωραία, και τι μπορώ να κάνω τότε πρακτικά όταν το παιδί φωνάζει στο πάτωμα; Αφού μέσα μου, νιώθω τόσο στρες, θέλω να φωνάξω και να πάρω τα βουνά, πώς θα μπορώ να μείνω ψύχραιμη και να ανταποκριθώ βοηθητικά μέσα στην τρέλα; Όταν θυμώνεις, θύμωσες, σωστά; Και μετά άντε μάζεψε τον θυμό! Δεν ελέγχονται τα συναισθήματά την ώρα της κρίσης, ούτε ακυρώνονται...

---------

Κάτι έκανα που με βοήθησε να είμαι (όχι ψύχραιμη, μη τρελαθούμε κιόλας) αλλά πολύ πιο ψύχραιμη την ώρα της κρίσης και ταυτόχρονα να βοηθάω το παιδί.

Τι είναι αυτό που έκανα; Άλλαξα γυαλιά. Άλλαξα οπτική. Έμαθα τι κρύβεται πίσω από τη σκηνή.

Πρώτα λοιπόν ΑΦΑΙΡΕΣΑ ΤΑ ΚΟΚΚΙΝΑ ΓΥΑΛΙΑ.

Με τα κόκκινα γυαλιά, οι σκέψεις παγίδες κάνουν πάρτι και μας κάνουν ότι θέλουν. Είναι αυτές οι σκέψεις που λέμε από μέσα μας την ώρα της κρίσης και μας θολώνουν. Δεν ξέρεις καν ότι μιλάνε από μέσα σου αυτές οι σκέψεις. Τις ονομάζω ‘’σκέψεις παγίδες’’ γιατί δεν τις έχουμε αποφασίσει εμείς ως γονέας. Προέρχονται από την δική μας ανατροφή, προτάσεις δηλαδή που ακούσαμε εμείς ως παιδί ή/και από την γενική αντίληψη της κοινωνίας ότι το παιδί υπάρχει απλά και μόνο για να μας τρελάνει...

‘’Το άτακτο!’’ ‘’Με έχει για πλάκα.’’ ‘’Τα άλλα παιδιά δεν κάνουν έτσι’’. ‘’Τι θα πει ο κόσμος’’. ‘’Το κάνει επίτηδες’’ κτλ.

Αυτές οι σκέψεις αυτόματα μας παγιδεύουν γιατί γεννάνε στρες μέσα μας και μας μας εμποδίζουν να ανταποκριθούμε όπως θα θέλαμε, με ηρεμία. Μπορούμε όμως να αποφασίσουμε να διώξουμε αυτές τις σκέψεις.

Συνειδητοποιούμε τις σκέψεις και τις διώχνουμε. Παίρνουμε την απόφαση. Πετάμε τα κόκκινα γυαλιά.

Μετά, φόρεσα ΜΠΛΕ ΓΥΑΛΙΑ.

Τα μπλε γυαλιά δείχνουν την πραγματικότητα. Ότι το παιδί δεν είναι ένα χειριστικό και κακομαθημένο πλάσμα που πρέπει να εξουσιάσω γρήγορα αλλιώς θα μου πάρει τον αέρα! Αυτόματα ο τρόπος που θα ανταποκριθούμε θα είναι πιο ήρεμος.

3 βασικά πράγματα βλέπεις με τα μπλε γυαλιά.  

1. Βλέπεις τους ΥΠΟΤΙΤΛΟΥΣ!

‘’‘Μαμά, Μπαμπά, κάτι βιώνω πολύ δύσκολο τώρα και ξέρω ότι μπορώ να το εκφράσω σε σένα, ότι θα με αγαπάς ακόμα και αν χτυπιέμαι για 30 λεπτά στο πάτωμα. Δεν είμαι τόσο σίγουρη ότι το ίδιο συμβαίνει με την δασκάλα ή την γιαγιά.’’. Με άλλα λόγια, γράφει ότι είναι απόλυτα φυσιολογικό το παιδί σου να κάνει κρίσεις μαζί σου και όχι τόσο στο παιδικό ή στην γιαγιά. Και όχι μόνο φυσικό είναι, είναι και αναμενόμενο και υγειές κατά την θεωρία του συναισθηματικού δεσμού... Είσαι το λιμάνι του παιδιού σου.

Α... γι αυτό! θυμάμαι να είπα μέσα μου όταν είδα τους υπότιτλους κάτω από την κρίση για πρώτη φορά και κατάλαβα ότι είναι φυσικό το παιδί να εκφορτίζει τα δύσκολα συναισθήματα του μαζί μου.

2. Βλέπεις το ΕΡΓΟΤΑΞΙΟ!

Βλέπεις νταλίκες, χώματα, εκσκαφείς μέσα στον εγκέφαλο του παιδιού.  Το παιδί δεν έχει ολοκληρωμένο εγκέφαλο! Στα 30 θα είναι λειτουργικό 100% (*και αν). Δεν μπορεί να διαχειριστεί και να ρυθμίσει μόνο του τα συναισθήματά του. Ούτε να βάλει λογική. Χρειάζεται κάποιον ενήλικα  δίπλα του, να το ακούει, να βάλει λόγια στο χάος του, να το αγκαλιάσει και με αυτόν τον τρόπο, να προκαλεί στο σώμα του παιδιού την έκκριση ωκυτοκίνης για να μπορεί να ηρεμήσει.

Α... γι’ αυτό θυμάμαι να είπα μέσα μου όταν πήγα πρώτη φορά στο εργοτάξιο... και είδα τον εαυτό μου σαν βοηθός...

3. Βλέπεις τι κρύβει από κάτω το ΠΑΓΟΒΟΥΝΟ.

Η ακατάλληλη συμπεριφορά του παιδιού είναι το πάνω μέρος του παγόβουνου... δεν είναι το πρόβλημα αλλά μία αντίδραση σε ένα πρόβλημα του. Κάτι άλλο επικοινωνεί. Πριν πέσω πάνω στο παγόβουνο, τα μπλε γυαλιά μου δείχνουν το κάτω μέρος του παγόβουνου. Κατεβαίνω από το πλοίο και βουτάω στην θάλασσα για να ανακαλύψω τι υπάρχει κάτω από το παγόβουνο. Βλέπω ότι το μεσημέρι στο παιδικό δεν έφαγε το φαγητό του και ότι τώρα πεινάει, βλέπω το ρεζερβουάρ αγάπης να έχει αδειάσει, βλέπω ότι δεν ήμουν αρκετά παρούσα όλη μέρα και ότι χρειάζεται σύνδεση, βλέπω μια ανησυχία επειδή θα φύγω ταξίδι την επόμενη βδομάδα, βλέπω ότι έχει πονόλαιμο, βλέπω ότι της λείπει ο Μπαμπάς της που δουλεύει μέχρι αργά...

Α... γι’ αυτό.... θυμάμαι να είπα μέσα μου όταν πήγα πρώτη φορά στα παγόβουνα της Ανταρκτικής... και ανακουφιστικά που η συμπεριφορά του παιδιού μου δεν είναι εναντίον μου αλλά ότι κάτι μου επικοινωνεί!

Αφού είδα τους υπότιτλους, το εργοτάξιο και το παγόβουνο, τι έκανα την ώρα της κρίσης;

Στην αρχή, τίποτα. Ήξερα ότι αν άνοιγα το στόμα μου, θα έλεγε μια πατάτα, αυτόματα.

Οπότε καθόμουν δίπλα, σιωπηλή. Αυτή η παύση μέσα στο χάος, με βοηθούσε να πάρω μια ανάσα, να μη φουντώνω, και βοηθούσε το παιδί να μην στρεσσάρεται παραπάνω λόγω του δικού μου στρες…

Μετά από καιρό, και αφού πλέον τα μπλε γυαλιά ήταν μόνιμα πάνω στη μύτη μου, δεν θύμωνα σχεδόν ποτέ πια την ώρα της κρίσης. Δεν λέω ότι δεν ένιωθα καθόλου στρες, δεν ισχύει αυτό. Θέλει πολύ δουλειά αυτό. Όμως κατάφερνα να ελέγχω τις αντιδράσεις μου.

Αισθανόμουν βοηθός. Δυσκολεύεται το παιδί και θα του φωνάζω από πάνω; Είμαι ο ενήλικας και θέλω να είμαι εκεί για αυτό. Παίρνω το παιδί αγκαλιά. Το περιμένω. Ακούω το συναίσθημά μου. Ξέρω ότι κάνω το ‘’σωστό’’ εκείνη την ώρα.

Δεν με νοιάζουν πια τι λένε οι γύρω. Πάντα θα λένε οι γύρω.

Εστιάζω στο παιδί μου. Αυτό έχει σημασία για μένα. Αντέχω, είμαι δυνατή μέσα μου. Είμαι δίπλα του. Σε λίγο θα περάσει η θύελλα.

Είμαι σε αποστολή. Βοηθάω το παιδί μου να μεγαλώσει. Κι εγώ μαζί.

—————————————————————————-

Υ.Γ.: Η δική μας στάση όταν το παιδί κλαίει, έχει νεύρα, κάνει ξεσπάσματα, είναι επιθετικό (χτυπάει, φωνάζει, φτύνει, κτλ), ειδικά τις 3 πιο σημαντικές στιγμές της ημέρας είναι το κεντρικό θέμα του 3ου εργαστηρίου του νέου Κύκλου εργαστηρίων θετικής διαπαιδαγώγησης. Έχω ανοίξει τις προεγγραφές για το βιωματικό κύκλο ''Μαμά, Μπαμπά, επικοινωνούμε;''. Αν έχεις ένα παιδί από 1,5 έως 10 ετών και θέλεις να ανακαλύψεις βήμα βήμα μαζί μου νέους τρόπους και αποτελεσματικές θετικές εναλλακτικές για να ακούς και να επικοινωνείς με το παιδί σου με ενσυναίσθηση και αποδοχή (και έτσι να βγεις από τη μάχη εξουσίας…), κάνε κλικ εδώ

---

Κατέβασε τώρα το εκτυπώσιμο με τα 5 βήματα για να ανταποκριθείς θετικά όταν το παιδί σου κάνει ένα ξέσπασμα!

Email*

Τo email σου μένει μεταξύ μας!

Επιλέγοντας αυτό το πεδίο επιβεβαιώνεις την εγγραφή σου στο Positive Parents Newsletter*

Υποβολή

Όταν κατάλαβα ότι δεν ακούω κανέναν...

 18/01/2017  

Είναι η πρώτη μας μέρα σπουδών ως γονείς. Πάμε παρέα με τον Γιώργο. Η Σοφία (τότε 13 μηνών) ξυπνάει όλη νύχτα για να θηλάσει και έχω 400 μέρες να κοιμηθώ.  Νιώθω μόνιμα ένα κουδούνι με δύο πόδια που παραπατάνε. Είμαι όμως πολύ χαρούμενη που θα μάθω νέα πράγματα ως γονέας... και ας μη ξέρω τότε ότι θα μάθω νέα πράγματα πρώτα απ’ όλα για μένα... και ότι θα αλλάξει η ζωή μου...  

Μπαίνω στην αίθουσα του εργαστηρίου.  Κάθομαι ακριβώς απέναντι από ένα πανό. Αναγράφει:  ‘’Τα 12 εμπόδια επικοινωνίας’’. Εμπόδια επικοινωνίας;  Επ, τι είναι αυτό; Γράφει από κάτω: ‘’Εντολή’’, ‘‘απειλή’’, ‘‘συμβουλή’’, ‘‘κριτική’’, ‘‘ηθικολογία’’ κτλ. Το διαβάζω μία. Το διαβάζω δύο. Το διαβάζω τρεις και δεκατρεις. Και κολλάω.

Δεν υπάρχει ούτε ένα εμπόδιο επικοινωνίας που δεν λέω καθημερινά ως άνθρωπος και Μαμά. Συνειδητοποιώ ότι δεν ακούω όταν μου μιλάνε. Και ότι δεν ακούω το παιδί μου.  Και...

Δεν υπάρχει ούτε ένα εμπόδιο που δεν έχω ακούσει καθημερινά ως παιδί. Ούτε ένα.

Ωπα... Πλάκα μου κάνετε βρε παιδιά; ;;; Έχει μείνει κάτι όρθιο; Το πανό μου πέφτει στο κεφάλι. Αουτς!!!! Πονάει αυτό!

Βγαίνω από κάτω από το πανό. Δεν βλέπει κανείς ότι πόνεσα, όλοι ακούνε τον δάσκαλο.

Εμφανίζεται το παιδί μέσα μου μπροστά μου. Αυτό πόνεσε τελικά περισσότερο. Μου χαϊδεύει το κεφάλι. Του λέω και μου λέει: ‘’Εγώ σε ακούω.’’

Μου χτυπάει την πλάτη και μου λέει:  ‘’Μπορείς.’’

Και μία ερώτηση με Ε κεφαλαίο έρχεται αμέσως μετά στο κεφάλι μου: ΠΩΣ;

---------------

Πώς γίνεται να επικοινωνούμε στ’ αλήθεια με κάποιον;

Πώς μαθαίνει κανείς να ακούει; Πώς θα μάθω να ακούω πραγματικά το παιδί μου και να επικοινωνώ μαζί του με ενσυναισθηση και χωρίς εμπόδια;

Δεν έχω πρόβλημα ακοής. Τα ντεσιμπέλ φτάνουν στ’ αυτιά μου, κάτι άλλο τρέχει. Πρέπει να το ψάξω. Πρέπει να με παρατηρώ... Τι κάνω αντί να ΑΚΟΥΩ όταν το παιδί μου επικοινωνεί κάτι, οτιδήποτε. 

Πρώτα λοιπόν, αποφασίζω να ακούω ΕΜΕΝΑ να μιλάω με όλα τα εμπόδια. Τα συνειδητοποιώ, τα αναγνωρίζω και τα χαιρετάω. Καλά τα πάω. Είμαι πολύ καλή στην αναγνώριση. Τα κάνω σχεδόν όλα τσεκ. Εναλλακτικά και ανάλογα την περίσταση...

Καθησυχάζω. Για να νιώσω εγώ πρώτα καλύτερα ‘’Μη στεναχωριέσαι, όλα θα πάνε καλά’’

Αλλάζω θέμα. Για να ξεμπερδεύω. ‘’Μήπως πεινάς;’’

Προβάλλω. Αυτό που θα έπρεπε να κάνει το παιδί σύμφωνα με αυτό που εγώ νομίζω. ‘’Εγώ στην θέση σου, θα πήγαινα να το πω στην δασκάλα’’

Αναλύω. Αυτό που νομίζω ότι του έχει συμβεί.  ‘’Μήπως δεν είχες κάνει τα μαθήματά σου;’’

Κουνάω το δάχτυλο. Της δείχνω ότι έκανε λάθος. ‘’Αυτό που έκανες πλήγωσε την Μαρία’’

Προειδοποιώ. Της λέω τι μπορεί να πάθει

Δίνω οδηγίες. Της λέω τι πρέπει να κάνει.

Δίνω συμβουλές. Για να νιώσω σημαντική και βοηθητική.

Προτείνω αμέσως λύσεις. Μπας και σώσω το παιδί μου.

Και άλλα πολλά.

Αναγνωρίζω τα εμπόδια και τι συνειδητοποιώ;  Όλα αυτά που λέω, όλα αυτά που εκφράζω,  φωνάζουν ΕΓΩ.

Η στάση μου, τα λόγια μου, τα μάτια μου ουρλιάζουν ΕΓΩ.

ΕΓΩ ξέρω! ΕΓΩ θα σε σώσω. ΕΓΩ μπορώ! ΕΓΩ  είμαι σπουδαία! ΕΓΩ υπάρχω! ΕΓΩ ΕΓΩ ΕΓΩ.

Όλα γυρνάνε γύρω από μένα. Από το βίωμα μου. Δεν ακούω. Δεν συνδέομαι.

Χάνω τι νιώθει το παιδί, Χάνω τι σκέφτεται, χάνω το συναίσθημά του.

Δεν την αφήνω να σκέφτεται. Δεν την αφήνω να νιώθει. Δεν την αφήνω να υπάρχει. Δεν την αφήνω να νιώσει δυνατή, σεβαστή, σημαντική, άξια, να αναπτύξει απόψεις, ιδέες, αυτοπεποίθηση.

Και το χειρότερο: χάνω ποιος είναι η κόρη μου. Την κρατάω σε απόσταση από μένα.

Δεν με αφήνω να την δω, να την γνωρίσω. Ποιος είναι. Πώς είναι αυτό το απίθανο και μοναδικό πλάσμα στον κόσμο, τι δυνατότητες έχει.

Αφού με έχω παρατηρήσει να μιλάω (και να μην ακούω), αποφασίζω να προσπαθώ να λέω λιγότερα εμπόδια! 

Οπότε βάζω σελοτέιπ στο στόμα μου. Όταν μιλάει το παιδί, μένω σιωπηλή.  

Περιμένω. Αυτά τα λίγα δευτερόλεπτα που δεν μιλάω, εμποδίζω τις αυτοματοποιημένες απαντήσεις μου να βγουν προς τα έξω. Και μου αφήνουν ένα κρίσιμο χρόνο για να διαλέξω την απόκριση μου.

Πολλές φορές, μόνο που είμαι εκεί και ακούω προσεκτικά, χωρίς να μιλάω, αρκεί. Το παιδί ηρεμεί που είπε το πρόβλημα του και πάει να παίξει. Καταλαβαίνω ότι δεν περιμένει πάντα μία λύση. Ότι το πρόβλημα μπορεί να λύνεται με το που σε ακούει κάποιος.

Παίρνω θάρρος. Σιγά σιγά,  ρισκάρω να ανοίγω το στόμα μου και λέω μονολεκτικές φράσεις όπως:‘’καταλαβαίνω...’’, ‘’ώ’’, ‘’μμμ’’. ‘’για πες’’

Βήμα βήμα, εμπλουτίζω τις αποκρίσεις μου και καθρεφτίζω το συναίσθημα του παιδιού. ‘’Σε καταλαβαίνω. Νιώθεις πολύ αδικία τώρα που σου πήρε το παιχνίδι ενώ έπαιζες ωραία!’’.

Τις μισές φορές τα λέω τελείως τεχνητά και γελάω με τον εαυτό μου.

Κι όμως συμβαίνει... Μου λέει: ‘’Ναι Μαμά! Αυτό είναι! Δεν είναι δίκιο!’’

Άκουσα δηλαδή τώρα; ΑΚΟΥΣΑ!!!

Παίρνω δυνάμεις. Λέω λιγότερες πατάτες, και όταν παρ’όλες τις προσπάθειες τα κάνω πατατοσαλάτα, πάλι με παρατηρώ, δεν με κρίνω. Το παιδί μέσα μου μου δίνει ένα φιλικό χτύπημα στην πλάτη. Τι;  Μαθαίνεις μια ξένη γλώσσα παιδί μου λέει, θέλει χρόνια! Πάμε πάλι’’

Πατάτα πατάτα λοιπόν. Βήμα βήμα. Σιγά σιγά η ξένη γλώσσα γίνεται και δική μας.  Όπως συμβαίνει και με τα ελληνικά. Που δεν θα είναι ποτέ η μητρική μου γλώσσα αλλά που γίνονται παρόλα αυτά, πατάτα πατάτα, δικά μου.

Μαθαίνουμε να ακούμε και κάνουμε ως γονείς μία σπουδαία προσπάθεια. Ένα δώρο στα παιδιά μας. Ίσως να ακούνε πιο εύκολα το συνάνθρωπο τους από σήμερα και τα δικά τους παιδιά αύριο.  

---

Μπορείς να με ακούσεις να λέω την ιστορία αυτή στο παρακάτω βίντεο!

Αν θέλεις να δεις όλη την παρουσίαση, κάνε κλικ εδώ!

Ξέρεις να ακούς με ενσυναίσθηση;

«Η ενσυναίσθηση είναι η προσοχή που δίνουμε στο προσωπικό βίωμα κάποιου τρίτου, το άκουσμα, η κατανόηση των συναισθημάτων του.

Πρόκειται για άκουσμα χωρίς κρίση αλλά και χωρίς δικαιολόγηση.

Όταν έχουμε μικρή συνείδηση των συναισθημάτων μας και, άρα μικρή συνείδηση των συναισθημάτων του άλλου, έχουμε μια φυσιολογική τάση προς τον εγωκεντρισμό.

Αρνούμαστε στους άλλους το δικαίωμα να πράττουν σύμφωνα με το προσωπικό τους βίωμα και ερμηνεύουμε τη συμπεριφορά τους ως κατευθυνόμενη προς εμάς, όπως για παράδειγμα « δεν μ´ακούει= δεν ενδιαφέρεται για μένα.

Η ενσυναίσθηση απαιτεί να επικεντρωθούμε στον συνομιλητή μας.

Το να γνωρίζουμε τον εαυτό μας και να τον αποδεχόμαστε μαζί με τα συναισθήματα του είναι θεμελιώδες, προκειμένου να επιτρέψουμε στον άλλον να εκφραστεί με ειλικρίνεια, να γελάσει, να κλάψει, ή να φωνάξει, χωρίς να προσπαθήσουμε να τον ηρεμήσουμε πάση θυσία.

Έπειτα από το ταξίδι στα εσώτερα του εαυτού μας, το βάθος των συναισθημάτων των άλλων γίνεται αντιληπτό, και ο σεβασμός για τα αισθήματα τους γίνεται κάτι φυσικό.»

Απόσπασμα από το βιβλίο «Τι μου συμβαίνει τελικά» της Ιζαμπέλ Φιλιοζά

Ενσυναισθηση = πας να δεις πώς είναι τα πράγματα από το βουνό του άλλου…. Και μετά ξαναπάς στο δικό σου…

Γιατί ''με τρελαίνει τόσο πολύ'' μετά το σχολείο;

Πήρες το παιδί σου από το σχολείο μετά τη δουλειά σου, σε πήρε αγκαλιά, σου είπε όλη του τη μέρα και πόσο πολύ του έλειψες. Ήταν χαρούμενο και περάσατε ένα όμορφο και τρυφερό απόγευμα...

Τι; Είπα κάτι λάθος;

Στην πραγματικότητα, δεν είναι απαραίτητα έτσι τα πράγματα. Μπορεί να είναι και έτσι αλλά μπορεί να είναι και αλλιώς.

Μπορεί το παιδί να χρειάζεται να ''αδειάσει'' το στρες του.

Μπορεί να ουρλιάζει και να χτυπιέται στο πάτωμα για το οτιδήποτε.

Μπορεί να κλαίει.

Μπορεί να μην μιλάει.

Μπορεί να είναι επιθετικό απέναντι μας. ('είσαι κακιά/ος΄΄ και τέτοια)

Όλα αυτά είναι αναμενόμενα τελικά.

Εμείς τι κάνουμε;

Είμαστε εκεί και ακούμε!

Δυσκολεύτηκε στο σχολείο κάποιες στιγμές και δεν μπόρεσε να το εκφράσει εκείνη τη στιγμή...

Τώρα που είστε πάλι μαζί, νιώθει εμπιστοσύνη, βρήκε πάλι το λιμάνι πρόσδεσής του.

Μπορεί να εκφραστεί ελεύθερα χωρίς να νιώθει ότι θα απορριφθεί.

Χρειάζεται απλά να είμαστε δίπλα τους. Να ακούσουμε ΟΛΑ τα συναισθήματα. Της χαράς αλλά και του φόβου και του θυμού.

Όλα είναι αποδεκτά.

Για εμάς, δεν είναι πάντα εύκολα απογεύματα αλλά αν ξέρουμε τι συμβαίνει και γιατί το παιδί μας μας έχει ιδιαίτερα ανάγκη, είμαστε πιο ανοικτοί και δεκτικοί νομίζω...

Όταν κλαίει το παιδί, τι σκέφτεσαι;

«Οταν δίνετε προσοχή σε ένα παιδί που κλαίει με λυγμούς ή είναι έξαλλο, μπορεί να νιώσετε στεναχώρια, ακόμα και πανικό.

Ίσως νομίσετε ότι το παιδί υποφέρει περισσότερο απ’ όσο αντέχει.

Στην πραγματικότητα, όμως, αυτή η αντίληψη σχετίζεται με τη δίκη σας ταλαιπωρία.

Άρα, η βιασύνη σας να αποσπάσετε τη προσοχή του παιδιού από τον πόνο ή την απελπισία, να το παρηγορήσετε για την απογοήτευση ή να ελαχιστοποιήσετε τη σημασία της ατυχίας του, είναι μια αντίδραση στο δικό σας άγχος και όχι στο άγχος του παιδιού.

Όμως, με αυτή τη συμπεριφορά, δεν πρόκειται να το βοηθήσετε να γίνει συναισθηματικά ευπροσάρμοστο και ικανό να αντιμετωπίζει και να λύνει τα προβλήματα.

Για να δαμάσει τις συναισθηματικές του θύελλες, πρέπει να τις ΒΙΩΣΕΙ.

Όταν νιώθετε την παρόρμηση να εμποδίσετε το παιδι σας να εκφράσει δυσάρεστα συναισθήματα, αναρωτηθείτε ποιος είναι ο στόχος σας.

Μπορει να θέλετε να το βλέπετε συνεχώς ευτυχισμένο επειδη ο πόνος του είναι πολυ δυσάρεστος για σας και, υποθέτετε, για εκείνο.

Αν η «σκηνή» συμβεί δημοσίως, ίσως ανησυχείτε μήπως δεν «φανείτε καλοί» γονείς.

Ίσως ακόμα, πρέπει να το σταματήσετε επειδη βιάζεστε ή χρειάζεστε διαύγεια όταν νιωθετε αμήχανοι με τα ξεσπάσματα του.

Ωστόσο, όταν εμποδίζετε το παιδι σας να εκφράζει τον πόνο του, τον θάβει μέσα του, νιώθοντας μπερδεμένο και μόνο.

Στο μεταξύ εσείς χάνετε την ευκαιρία να δεθείτε μαζί του βαθιά και να μάθετε τις αιτίες της αγωνίας του. Αυτό που του μαθαίνετε είναι να το «βάζει στα πόδια» από τα συναισθήματα και να τα κρύβει από τους άλλους.
(….)

Ουσιαστικά, παρά τις καλές προθέσεις μας, πολλοί διδάσκουμε στα παιδια μας ότι τα οδυνηρά συναισθήματα είναι τρομακτικά και πρέπει να αποφεύγονται.»

———————————————————

Απόσπασμα από το βιβλίο «Αναθρέφοντας τα παιδιά μας, αναθρέφουμε τον εαυτό μας» της Naomi Aldort.

Τροφή για σκέψη… (και οχι για ενοχές! )

--------------------------------------------
Αν δεν έχεις ήδη τον οδηγό με τα ''5 Βήματα για να ανταποκριθείς θετικά & αποτελεσματικά όταν το παιδί σου κάνει κρίσεις θυμού, μπορείς να το κατεβάσεις δωρεάν (ή να μας κεράσεις ένα καφέ ) κάνοντας κλικ στο link https://www.buymeacoffee.com/positiveparents

Στον οδηγό:
Tι μπορώ να έχω στο μυαλό μου για να παραμείνω ψύχραιμος όταν το παιδί μου ''κρασάρει'';
Γιατί αντιδράει έτσι;
Τι πρέπει να του πω; Ποιες είναι οι σωστές λέξεις;
Πώς να του μάθω να ελέγξει τις αντιδράσεις του όταν βιώνει έντονα συναισθήματα;
Τι μπορώ να πω στο παιδί αφού περάσει η κρίση;
Εύχομαι να το βρεις χρήσιμο...
Ελένη

Μη μου πεις ''Σταμάτα να κλαις''

Μη μου πεις ''Σταμάτα να κλαις'' ή ‘‘Γιατί κλαις;’’

Μπορεί να σου το έλεγαν οι γονείς σου.

Τώρα όμως ξέρουμε.

Το κλάμα δεν είναι αδυναμία... είναι θεραπεία.

Όταν κλαίω, φωνάζω, χτυπιέμαι, ξαναβρίσκω την δύναμη μου.

Εκφράζομαι για να ξεπεράσω το θυμό μου, την θλίψη μου, την δυσκολία μου.

Αν δεν ξέρεις τι να μου πεις τότε... μη μιλήσεις.

Να είσαι όμως δίπλα μου, πάντα...

--------------------------------

Ένα κειμενάκι που γεννήθηκε από το ρητό της Pam Leo:

''Όταν σταματάμε το κλάμα, σταματάμε την θεραπεία.''

(video) H δύναμη της ενσυναίσθησης αλλά και η σημασία να φροντίζουμε τον εαυτό μας σε 1,5 λεπτό

Για την ενσυναίσθηση και το πως μπορούμε να ανταποκριθούμε πρακτικά δες : https://www.positiveparents.gr/blog/to-magiko-ergaleio-ensinaisthisi

Ένα μήνα η Σοφία έχει στρες...

Ένα μήνα η Σοφία έχει στρες. Στο σχολείο όλα καλά. Σε εμένα, η μαμά της, η άγκυρα, η φιγούρα πρόσδεσης δηλαδή, το δείχνει. Κάνει κρίσεις. Τακτικές. Για μικρά πράγματα. Ξέρω ότι είναι μία φυσιολογική βιολογική αντίδραση να είναι επιθετική όταν βιώνει στρες. Δεν θα ήθελα να καταπίνει το στρες της και να παγώνει.

1 μήνα τώρα η Σοφία με αναζητά πολύ περισσότερο. Αναζητά αγκαλιά σαν ένα πολύ πιο μικρό παιδί. Είναι σαν να έχει άγχος αποχωρισμού, πάλι. Εκεί που στα πλέον 4,5, έκανε πολύ λιγότερα ξεσπάσματα, κάνει πάλι καθημερινά. Για οτιδήποτε γίνεται εκκριτική.

1 μήνα αναρωτιέμαι. Έχω διαβάσει τόσα πολλά για το θέμα. Έχω εκπαιδευτεί για το θέμα. Ξέρω ότι έχει κάτι κλειδωμένο μέσα της, κρυμμένο. Δεν ξεσπάει και με χτυπάει επειδή ‘’έτσι’’ ή επειδή είναι ‘’κακομαθημένο’’. Το νιώθω και το γνωρίζω.

1 μήνα προσπαθώ. Κάποιες μέρες, είμαι πραγματικά μαζί της, παλεύουμε μαζί με το στρες της. Την αγκαλιάζω, της δίνω πολύ χρόνο. Ανακουφίζεται. Νιώθω ότι προχωράμε.

Κάποιες μέρες, δεν τα καταφέρνω. Είμαι κι εγώ αρκετά πιεσμένη και δεν μπορώ να την βοηθήσω. Η γλώσσα του σώματος μου, η φωνή μου, οι κινήσεις μου δείχνουν ότι δεν θέλω: ότι δεν αποδέχομαι τη συμπεριφορά της. Το στρες της με στρεσάρει.

Λυπάμαι για αυτό γιατί ξέρω ότι με έχει ανάγκη περισσότερο από ποτέ όταν είναι σε κατάσταση στρες.

1 μήνα ζω σε ένα υποβρύχιο. Αναζητώ αυτό που δεν φαίνεται πάνω από το παγόβουνο και την ενοχλεί/ αγχώνει/ προβληματίζει/ φοβίζει/ τρομάζει/ πειράζει.

1 μήνα δεν βλέπω καθαρά.

1 μήνα με 1 ερωτηματικό στο κεφάλι μου και στην καρδιά μου.

Μέχρι χτες.

Είδα το παιδί μου σε ένα δευτερόλεπτο να ξεσπάει αβοήθητο και να το καταπίνει μία τεράστια κρίση οργής… Όχι μία καθημερινή κρισούλα. Γιατί; Επειδή δεν είχα ανοίξει καλά το κεσεδάκι κρέμας της. Ξαφνικά, έχω ένα δίχρονο μπροστά μου να ωρύεται.

Ξέρω τι πρέπει να κάνω σε τέτοιες περιπτώσεις με ένα δίχρονο και μία κρέμα αλλά τώρα…

Εδώ δεν είναι το θέμα η κρέμα.

Και η Σοφία δεν είναι δύο ετών. Είναι 4,5 και δεν κάνει πια τέτοια ανεξέλεγκτα ξεσπάσματα για μία κρέμα.

Την κοιτάζω καλά, μένω σιωπηλή.

Βλέπω ότι φωνάζει ‘’βοήθεια!’’, πραγματικά.

Ένα μήνα τώρα ξέρω ότι οι κρέμες και όλα τα σχετικά δεν φταίνε σε τίποτα. Κάτι θέλει να βγάλει από μέσα της. Σκέφτηκα ότι ίσως έχει έρθει η στιγμή να βγει.

Ήταν κατακόκκινη, ούρλιαζε.

Δεν ήθελε και πολύ αλλά αυτή τη φορά με άφησε να την πάρω αγκαλιά.

Της είπα περίπου και το εννοούσα πραγματικά αυτή τη φορά :

‘’Είμαι εδώ για σένα, είμαι κοντά σου. Βλέπω πόσο δύσκολο είναι για σένα αυτό που βιώνεις μέσα σου, στον εγκέφαλό σου και στην καρδιά σου τώρα. Νιώθω πόσο παλεύεις. Σε καταλαβαίνω. Δεν ξέρω τι είναι που σε κάνει να είσαι έτσι αλλά ξέρω ότι θα το βρεις. Είμαι μαζί σου για να το βρούμε. Θα είμαι πάντα εδώ για να σε βοηθάω’’

Με κοίταζε στα μάτια, αγκαλιά σαν μωρό, κλαίγοντας αλλά πιο ήρεμα.

Ένιωθα ότι με άκουγαν τα αυτιά της αλλά και όλο της το είναι.

‘’Ξέρω ότι βιώνεις κάτι πάρα πολύ δύσκολο και δεν ξέρεις πως θα το εκφράσεις. Ξέρω ότι δεν θέλεις να χτυπάς και να είσαι σε αυτή τη κατάσταση. Θα τα καταφέρεις, όμως, το ξέρω. Και γω όταν ήμουν 4, ήμουν σαν εσένα. Μεγαλώνεις και θα τα καταφέρεις. Μεγαλώνουμε μαζί. Είμαστε μαζί σε όλο αυτό.’’

Ηρέμησε σιγά σιγά. Δεν έλεγε τίποτα. Ένιωθα ότι την ανακούφιζε αυτό που της έλεγα.

Μετά από λίγο σηκώθηκε να φάει την κρέμα της και εγώ πήγα στο νιπτήρα να κάνω κάτι.

Και εκεί μου λέει:

- Ξέρω ότι δεν θα είσαι για πάντα εδώ. Όταν θα πεθάνεις.

Εκεί συγκλονίζομαι. Αυτό το παιδί που ήταν σαν δίχρονο πριν από λίγο μου έβγαλε τον φόβο του: ότι θα πεθάνω.

Πήγαμε στο κρεβάτι της, την πήρα αγκαλιά και της είπα ότι όταν θα πεθάνω θα είναι και αυτή γιαγιά με άσπρα μαλλιά, προσπάθησα να την καθησυχάσω, να καταλάβει ότι όλοι πεθαίνουμε αλλά ότι αυτό για μένα θα συμβεί σε πάρα πολύ καιρό και ότι έχουμε πάρα πολλά χρόνια μαζί μπροστά μας. Με ρώτησε πως πεθαίνει κάποιος, τι συμβαίνει στο σώμα του. Με ρώτησε τι σημαίνει αρρώστια, τι συμβαίνει όταν κάποιος είναι άρρωστος. Έκανε κι άλλες ερωτήσεις. Έβγαλε αρκετό από το στρες της. Έβγαλε τον φόβο της και τόλμησε να το δει μπροστά της. Έβαλε λέξεις πάνω στο φόβο της και μετά χαμογέλαγε και φαινόταν ανάλαφρη.

Μας είδε ο Μπαμπάς ο Γιώργος και με ρώτησε με απορία :

-‘’ Πώς τα κατάφερες; Έκανες ενεργητική ακρόαση; ‘’

Αναρωτήθηκα ένα δύο δευτερόλεπτα και ενώ απάντησα αυθόρμητα, σχεδόν ‘’με άκουσα’’ να απαντάω :

- Όχι. Έκανα ‘’υψηλή σύνδεση’’.

Ήμουν πολλή συγκινημένη όλο το βράδυ. Δάκρυσα. Έκλαψα γιατί ξαφνικά κατάλαβα τι περίμενα όλο αυτό το μήνα. Έκλαψα γιατί ενώ στο τέλος αναρωτιόμουν τι στο καλό ξέρω πια περί θετικής διαπαιδαγώγησης αποκαλύφθηκε τελικά για ακόμα μια φορά ότι πρέπει να μάθεις να περιμένεις.

1 μήνα, ωρίμαζε αυτή η στιγμή.

Θέλει υπομονή. Χρειάζεται να περιμένουμε το μικρό παιδί, εμείς που είμαστε πια ενήλικες. Δεν θα τα πει απλά και ωραία όπως θα θέλαμε. Θα τα πει με το δικό του τρόπο.

Χρειάζεται να είμαστε εκεί.

Χρειάζεται να βλέπουμε το ευάλωτο του παιδιού μπροστά μας και να τo αποδεχτούμε αλήθεια.

Για να συνδεθούμε μαζί του. Να μην το κρίνουμε.

Είναι απλά ένα μικρό παιδί που χρειάζεται τον εγκέφαλο μας και την ενσυναίσθησή μας για να ωριμάσει.

Ο γονέας που συνδέεται βοηθά το παιδί του να μεγαλώνει.

Ενώ μεγαλώνει επίσης ο ίδιος πολύ περισσότερο ακόμα.

Όλο αυτό το έγραψα για να σας μεταφέρω την δύναμη του θετικού γονέα. Πολλές φορές ακόμα κι εγώ μέσα στις δυσκολίες της καθημερινότητας αναρωτιέμαι αν κάνω σωστά.

Γιατί αξίζει να περιμένεις ένα ολόκληρο μήνα και παραπάνω για να βιώσεις τέτοιες στιγμές σύνδεσης.