Tο περιβάλλον τροποποιείται, εκμεταλλεύσου το! (το παιδί όχι…) και 2 απλά παραδείγματα

Τι μπορούμε να κάνουμε με παιδιά κάτω των 3ων ετών για να προλάβουμε δύσκολες καταστάσεις και κρίσεις;

Ας δούμε πρακτικά με 2 παραδείγματα

1ο πεδίο μάχης : το σαλόνι (ή μάλλον ‘‘ex σαλόνι’’)

Δεδομένο:  η ανάγκη για εξερεύνηση του μικρού παιδιού νικάει πάντα (και ευτυχώς), αυτό δεν αλλάζει.

Δεν μπορούμε να τροποποιήσουμε το μυαλό του παιδιού μας που στα 1-2-3 + ετών θέλει να τα πιάσει όλα… ούτε μπορούμε να περιμένουμε να καταλάβει κανόνες πριν τα 3… Οπότε…

Εναλλακτική: μπορούμε να τροποποιήσουμε το περιβάλλον του παιδιού.

Ας αφήσουμε για λίγο την θεωρία για να πάμε στην πραγματική ζωή:

Μπαμ, μόλις πέταξε η μικρή Νεφέλη μία κορνίζα κάτω στο πάτωμα και σπάει σε 1234 κομμάτια. Η μαμά της έχει πει 1234 φορές ότι δεν πρέπει να πειράζει τις κορνίζες και η μαμά θυμώνει. Η Νεφέλη είναι 2 ετών και έχει 1234 φορές πιο πολύ ανάγκη να εξερευνήσει το περιβάλλον της από το να προσέχει τις κορνίζες.

Και οι ειδικοί θα λέγανε κιόλας ότι ευτυχώς που πειράζει τις κορνίζες. Σημαίνει ότι αναπτύσσεται σωστά! Τα πολύ μικρά παιδιά μαθαίνουν το κόσμο με την αφή…

Τι μπορούμε πάρα πολύ απλά να κάνουμε τότε;

Λέγεται ‘‘τροποποίηση περιβάλλοντος’’.

Να βγάλουμε τις κορνίζες από το τραπεζάκι όπου έχει πρόσβαση η μικρή Νεφέλη και να τις τοποθετήσουμε πιο ψηλά σε ένα ράφι για 1-2 χρόνια μέχρι να μπορεί να ακολουθήσει την οδηγία της μαμάς και να μην έχει πια την ανάγκη για εξερεύνηση.

Γιατί;

Για να μην δημιουργηθεί αντιπαράθεση/ σύγκρουση / τρέλα και να μην καταφύγουμε ενδεχομένως σε φωνές / τιμωρίες / κλάματα  (διάλεξε) ! Εάν μείνουν οι κορνίζες στο τραπεζάκι, απλά η Νεφέλη θα τις ακουμπήσει και κάποια στιγμή κατά λάθος θα πέσει μία (ή δύο, ή όλες!) κάτω και η μαμά μόνο ζεν δεν θα είναι.

Ένα άλλο βασικό ζήτημα είναι η ασφάλεια του παιδιού που νομίζω από μόνη της επιβάλλει να μην υπάρχουν στην πρόσβαση του επικίνδυνα αντικείμενα.

Κάποιοι λένε ‘’και πώς θα μάθει το παιδί ότι κάποια πράγματα δεν γίνονται;’’  

’’Θα μάθει στην ώρα του, όταν θα έχει ωριμάσει, cool down’’…

Αν το παιδί είναι κάτω των 3ων-4ων ετών, δεν μπορούμε να απαιτήσουμε από αυτό να καταλάβει κανόνες. Όπως μας τα λέει πολύ ωραία, η Ιζαμπέλ Φιλιοζά στο βιβλίο ‘’Τα δοκίμασα όλα’’ τα μικρά παιδιά δεν μπορούν εγκεφαλικά να καταλάβουν αφηρημένες έννοιες και κανόνες.

Γράφει ‘‘ οι κανόνες δεν είναι για το παιδί παρά μόνο λέξεις χωρίς συγκεκριμένο σύνδεσμο με τις πράξεις του ίδιου του παιδιού…’’ Και λίγο παρακάτω αναφέρει ότι ‘‘στον εγκέφαλο των παιδιών πριν τα τέσσερα έτη, οι ζώνες παρόρμησης (κίνηση προς, δράση) και οι ζώνες περιορισμού (παύση δράσης, περιορισμός) δεν έχουν ακόμη συνδεθεί σωστά!’’

Με απλά λόγια, τα μικρά παιδιά δεν μπορούν να ανταποκριθούν στους κανόνες που βάζουμε…δεν αλλάζει αυτό!

Τοποθέτησα τις κορνίζες πάλι στο τραπεζάκι αφού η μικρή έγινε 3.

Για 5 σχεδόν χρόνια, είχαμε ένα τροποποιημένο σαλόνι. Και τι έγινε; Απλά πράγματα: προστασία στις γωνίες, μία κουβέρτα πάνω στο γυάλινο τραπεζάκι, έπιπλα τοποθετημένα γύρω γύρω για να δημιουργηθεί χώρος στην μέση.

Ήξερα ότι οι 3-4 αλλαγές στο σαλόνι θα με απάλλαγαν από πολύ στρες και νευρά. Έχουμε ήδη τόσα πολλά απρόβλεπτα να διαχειριστούμε κάθε μέρα. Πρέπει να ασχοληθούμε και με τις κορνίζες και τα έπιπλα;  

2ο πεδίο μάχης:  το σουπερμάρκετ (και οι κρυφές του γωνίες)

Τι; Πας σουπερμάρκετ με τα παιδιά; Πώς το κάνεις; με είχε ρωτήσει μία μαμά κάποτε λέγοντας ‘‘Αν τα πάρω μαζί, τα θέλουν όλα…’’.  Δεν ξέρω πως βλέπεις τα πράγματα αλλά ναι, εγώ πάω σουπερμάρκετ με τα παιδιά και πάω από τότε που ήταν μωρά, πολλές φορές δεν έχω και επιλογή. Δεν είναι η πιο ευχάριστη έξοδος αλλά πάω και βγαίνω χωρίς ιδιαίτερο στρες.  

Όταν ήταν μικρά, απέφευγα να περάσω από τα συγκεκριμένα 2 σημεία. 😉 Γιατί γνώριζα πολύ καλά ότι μπροστά στα άπειρα ερεθίσματα , το μυαλό τους θα κρασάρει, θα τα θέλουν όλα χωρίς καμία λογική και δεν θα ακούσουν τίποτα. Δεν μπορείς να περιμένεις από ένα παιδί 3ων ετών να είναι ήρεμο μπροστά σε άπειρα παιχνίδια.

1ο σημείο : Δεν πηγαίναμε ποτέ στο σημείο με τα παιχνίδια στο 1° όροφο. Δεν ήξεραν ότι υπήρχαν παιχνίδια στο σουπερμάρκετ.

2ο σημείο: Επίσης δεν πέρναγα ποτέ από το stand σοκοφρέτας – σοκολάτα -κουβερτούρα -καραμέλες (εντάξει, σχεδόν ποτέ). Γιατί άντε να πεις όχι σε σοκολάτα εάν τις έχεις μπροστά σου έτσι δεν είναι; Οπότε πάλι έστριβε το καρότσι…

Τώρα θα μου πεις: Και στο ταμείοοοοοοεεεεο; Τι έκανες; Εεε, τα θέλεις όλα εύκολα; Από το ταμείο όλοι περνάμε… οπότε ο καθένας πρέπει να δράσει.

Για να είμαστε πιο ζεν σε κάποιες καθημερινές καταστάσεις, μπορούμε εμείς να επιλέξουμε το τι βλέπουν / σε τι έχουν πρόσβαση… και να αποφύγουμε πολλές κρίσεις.

Ήταν 2 δικά μου παραδείγματα αλλά η αρχή της τροποποίησης περιβάλλοντος μπορεί να εφαρμοστεί σε πολλά άλλα σημεία!!

Όσο είναι μικρά να τροποποιήσουμε το περιβάλλον τους, ας το εκμεταλλευτούμε, μετά είναι άλλη ιστορία…  

Εσύ, πώς βλέπεις τα πράγματα; Έχεις αλλάξει πολλά πράγματα στο σπίτι;

Και στο σουπερμάρκετ; Τι κόλπα έχεις για να βγεις χωρίς πονοκέφαλο;

Άρθρο γραμμένο το 2019 - ενημερωμένο το 2022